Xishi Magic Bag (惜食魔法袋) - “Magic brings new life” — มหัศจรรย์แห่งถุงนักเวทย์ Xishi

ในยุคที่เยาวชนจีนกำลังเปลี่ยนแนวคิดเรื่องสิ่งแวดล้อมให้กลายเป็นแฟชั่น “ถุงเวทย์ Xishi” หรือ Xishi Magic Bag คืออีกหนึ่งปรากฏการณ์ที่สะท้อนแนวคิดนั้นได้อย่างชัดเจน

โมเดล “Mystery Bag” ที่มากกว่าแค่เซอร์ไพรส์

Xishi Magic Bag คือโครงการสังคม (social enterprise) ที่เล็งเห็นปัญหาของอาหารเหลือทิ้ง โดยได้ร่วมมือกับร้านเบเกอรี่ ร้านกาแฟ และร้านสะดวกซื้อ นำอาหารที่ยังรับประทานได้แต่เหลือจากการขาย มาแพ็กในรูปแบบ “ถุงลึกลับ” (mystery bag) แล้วนำมาจำหน่ายในราคาพิเศษ ผู้บริโภคจะไม่รู้ว่าข้างในมีอะไร จนกว่าเปิดดูถึงจะรู้ว่ามีอะไรบ้าง เปรียบเสมือนการผจญภัยที่ได้ทั้งประหยัด ได้กินอาหารคุณภาพ และร่วมลดขยะอาหารไปพร้อมกัน

ข้อมูลเชิงสถิติที่น่าทึ่ง

1. เปิดตัวตั้งแต่ปี 2021 และขยายบริการไปแล้วกว่า 100 เมืองทั่วจีน

2. ช่วยกอบกู้อาหารกลับมาได้มากกว่า 10,000 ตัน และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างมีนัยสำคัญ

3. ปรากฏใน WeChat mini‑program “惜食魔法袋” ที่มีผู้ร่วมใช้บริการหลายเมือง เช่น ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ เฉิงตู กวางโจว ฯลฯ และวางจำหน่ายสินค้าในช่วงเย็น คลัง “blind box” เริ่มที่ราคาเพียง 11.9‑15.9 หยวน (ราว 1.7‑2.3 ดอลลาร์สหรัฐ) แต่ปกติข้างในมีขนมปังคุณภาพสูง 2 ก้อน ซึ่งราคาเต็มประมาณ 40 หยวน

   ความรู้สึกของผู้ใช้: เปลี่ยนสิ่งไม่รู้ให้กลายเป็นเรื่องน่าตื่นเต้น

ผู้ใช้กว่า 80% เป็นกลุ่มหญิงอายุ 18‑40 ปี ที่รักการ “ล่าคลั่ง” (treasure hunt) พร้อมกับลดรอยเท้าคาร์บอนของตัวเองไปในคราวเดียว  บางคนเล่าว่าแม้เป็นช่วงเปลี่ยนงานหนัก แต่ถุงเวทย์กลับให้ทั้งความปลอบใจทางอารมณ์และเงินช่วยเหลือ “Magic brings new life” จึงไม่ใช่แค่สโลแกน แต่คือความจริงในชีวิตผู้คน

มีเรื่องเล่าที่น่าสนใจจากผู้ใช้บางรายว่า “เหมือนกับคุณกำลังเล่นมายากล — หยิบถุงหนึ่ง, ช่วยชีวิตอาหาร, แล้วปิ๊ง! คุณเพิ่งร่ายคาถายับยั้งขยะ” — คำพูดจาก Luona Cai หุ้นส่วนของ Xishi  นอกจากนี้ ยังมีคนพบรักระหว่างไปรับถุงเวทย์ด้วย สะท้อนว่าการทำดีเพื่อสิ่งแวดล้อมยังเชื่อมโยงผู้คนเข้าด้วยกันได้อย่างอบอุ่น

ความร่วมมือและแนวคิดขับเคลื่อน

แม้จะเริ่มในโรงงานอาหารและเครื่องดื่ม แต่ Xishi Magic Bag ไม่ได้เป็นเพียงหนึ่งโมเดลเท่านั้น มันสะท้อนพลังของ โมเดลเศรษฐกิจหมุนเวียน (circular economy) ที่ช่วยผลักดันการนำอาหารมาใช้จริงใหม่แทนการทิ้ง แนวคิดนี้สอดคล้องกับโครงการระดับโลกของ World Economic Forum เช่น Consumers Beyond Waste ซึ่งส่งเสริมให้เกิดระบบ reuse และลดขยะพลาสติก รวมถึงวัดผลและสร้างมาตรฐานเปรียบเทียบในหลากหลายอุตสาหกรรม

จงทำให้เรียบง่ายในความซับซ้อน

ภาพการ์ตูนที่เต็มไปด้วยสิ่งประดิษฐ์เครื่องจักรทำงานไปตามขั้นตอน เพื่อไปจบกับการช่วยทำสิ่งง่าย ๆ อย่างกินข้าว ถอดเสื้อผ้า ผลิกหน้าหนังสือ

มันคือการ์ตูน “Rube Goldberg Machine เครื่องจักรของ รูบ โกลด์เบิร์ก” ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ล้อเลียนที่ใช้กลไกซับซ้อนเป็นสิบขั้นตอน เพียงเพื่อทำสิ่งง่าย ๆ ดูแล้วก็เออ มันคิดได้นะ บางคนก็คิดว่า จะทำให้มันยากทำไม ทำให้มันง่ายก็จบเรื่องแล้ว ในใจก็บางทีก็สนุกกับ process

ไม่รู้ว่า นักวาดการ์ตูนตั้งใจเสียดสีสังคมหรือเปล่า แต่เราก็เห็นโลกแห่งความเป็นจริง โลกขององค์กรสมัยใหม่ที่เต็มไปด้วยโครงสร้าง ระบบ และขั้นตอนที่สลับซับซ้อน (ซึ่งบางที มันเพื่อมาตอบสนองสิ่งง่ายๆ อะนะ) การใช้ทรัพยากรมหาศาล กระบวนการชื่อแปลก ๆ เพื่อบรรลุเป้าหมายธรรมดา กลายเป็นเรื่องปกติไปเสียแล้ว เพราะองค์กรใหญ่ที่ซับซ้อนเลยต้องใช้ระบบที่ซับซ้อนหรือเปล่า เอาความซับซ้อนมาแก้ปัญหาอันซับซ้อน เหมือนพิษแก้พิษในหนังจีน หรือ เอาจริง ๆ เป็นแค่ความสุขของกระบวนการคิด

บางครั้ง ความซับซ้อนมันก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่บางครั้งมันเป็นกับดัก—เป็นการสร้างภาพของความจริงจัง ตามมาด้วยภาพมโนงง ๆ กับผลลัพย์ที่อยากได้ อยากถามนะ ทำไมไม่ทำให้มันง่ายวะ มันทำไม่ได้ หรือเราเสพติดกระบวนการ

Steve Jobs กล่าวว่า

“ความเรียบง่ายนั้นยากกว่า เพราะต้องคิดอย่างละเอียดกว่าจึงจะทำให้มันเรียบง่ายได้”

มนต์เสน่ห์แห่งความซับซ้อน

องค์กรคุณกำลังใช้ความซับซ้อนเป็น “เครื่องหมายแห่งความมืออาชีพ” หรือเปล่า ไม่สิ มันได้รับการ prove จากองค์กรระดับโลกมาแล้ว เสมือนเวทีประกวดนางงามที่มีมาตรฐานการให้คะแนนระดับสากล

นอกจากนี้ ระบบอนุมัติหลายขั้นตอน ตัวชี้วัดมากมาย และเอกสารยืนยันเป็นกอง ทำให้ดูเหมือนว่าทุกอย่างอยู่ภายใต้การควบคุม ทั้งที่ความจริงกลับไม่มีใครรับผิดชอบต่อผลลัพธ์เท่าไหร่นัก

รายงานจาก Harvard Business Review ปี 2016 ระบุว่า ในช่วง 50 ปีที่ผ่านมา องค์กรทั่วโลกมีความซับซ้อนเพิ่มขึ้นเกือบ 7 เท่า — แต่ประสิทธิภาพแทบไม่เปลี่ยน

“องค์กรที่เติบโตมักจะหลงติดกับการรักษาระบบเดิม มากกว่าการปรับให้เรียบง่ายและมีประสิทธิภาพ”

งานวิจัยใน Annals of Internal Medicine พบว่า
แพทย์ใช้เวลาหนึ่งชั่วโมงกับคนไข้ แต่ต้องใช้เวลาเกือบสองชั่วโมงกับระบบเอกสารในคอมพิวเตอร์ เมื่อมาตรฐานทำให้ตกมาตรฐาน มันคือตัวอย่างความจริง ตัวหนังสือ เอกสารมากขึ้น เวลามองหน้าคนไข้น้อยลง

สิ่งที่ควรช่วยให้เรียบง่าย กลายเป็น กลไกซับซ้อนแบบรูบ โกลด์เบิร์ก ที่กินพลัง

จริง ๆ มันก็มีเหตุผลว่า ทำไมองค์กรถึงติดกับดักความซับซ้อน

1. ความกลัวที่จะพลาดหรือล้มเหลว
   ระบบที่ซับซ้อนมักถูกสร้างขึ้นเพื่อ “กันความผิด” มากกว่าการทำให้ดี

2. โครงสร้างองค์กรแบบไซโล (Silo)
   แผนกต่าง ๆ ต่างออกแบบระบบเพื่อประโยชน์ของตนเอง ไม่ได้คิดถึงภาพรวม

3. วัดผลด้วยกิจกรรม ไม่ใช่ผลลัพธ์
   การมี KPI จำนวนมาก ทำให้เน้นว่า “ทำอะไรไปแล้วบ้าง” มากกว่า “ได้ผลลัพธ์หรือไม่” มันเหมือน to do list เพื่อเรียกความสบายใจ และ public white board ที่เขียนโชว์ว่า ฉันทำตามระบบแล้วนะ

4. ระบบเดิมที่สั่งสมจนยุ่งเหยิง
   องค์กรมักจะเพิ่มระบบใหม่โดยไม่ล้างของเก่า กลายเป็นการซ้อนทับโดยไม่รู้ตัว เรียกว่า ขาดแม่บ้านที่คอยทำความสะอาดระบบ

ความซับซ้อน แน่นอนว่า ผลดีมันก็มี แต่ผลเสียก็มีตามมาเช่นกัน

ราคาที่ความซับซ้อนต้องจ่าย

• ช้า: ใช้เวลาตัดสินใจนานขึ้น โดยเฉพาะในสถานการณ์วิกฤต

• หมดแรงใจ: พนักงานรู้สึกหมดไฟ เมื่อต้องเผชิญกับระบบที่ยุ่งยากโดยไม่จำเป็น

• ขัดขวางนวัตกรรม: ไอเดียใหม่ ๆ มักจะถูกฆ่าตายด้วยกระบวนการ

• สร้างภาพลวงตาของการทำงาน: พนักงานทำตามระบบแค่ “ให้ผ่าน” ไม่ได้สร้างคุณค่า

พลังของความเรียบง่ายอย่างตั้งใจ

Jeff Bezos ผู้ก่อตั้ง Amazon เคยตั้งกฎว่า "ทีมหนึ่งต้องเลี้ยงได้ด้วยพิซซ่าสองถาด" เพื่อให้การสื่อสารคล่องตัวและไม่ต้องผ่านระบบเยิ่นเย้อ
Toyota เองก็ใช้หลักการ “Lean” โดยให้พนักงานหยุดสายการผลิตได้ทันทีเมื่อพบปัญหา — ความเรียบง่ายนี้คือกุญแจของความยืดหยุ่น

ความเรียบง่ายที่แท้จริงคือการเข้าใจความซับซ้อน และเลือกสิ่งที่จำเป็นเท่านั้น

เอาหละ ในเมื่อโลกถูกสร้างมาแบบนี้ เรามารู้แนวทางสร้างวัฒนธรรมแห่งความเรียบง่าย (แต่ไม่เสี่ยง) กันดีไหม

1. เริ่มจากผลลัพธ์: มองย้อนกลับจากเป้าหมาย เพื่อหาทางที่ตรงและเร็วที่สุด

2. ลดขั้นตอนตัดสินใจ: ให้อำนาจคนหน้างานมากขึ้น

3. ล้างระบบซ้ำซ้อน: ทบทวนกระบวนการอย่างสม่ำเสมอ

4. ทดสอบจริง: ลองทำภารกิจด้วยตัวเอง หรือให้คนนอกลอง แล้วฟังเสียงสะท้อน

5. ให้รางวัลกับความเรียบง่าย: ยกย่องคนที่ทำให้สิ่งต่าง ๆ ง่ายลง

6. สร้างระบบที่ลดความซับซ้อนลงได้ เช่น ใช้ เทคโนโลยีช่วย automate

เรากำลังสร้างโบสถ์ หรือ เขาวงกต?

ในยุคที่เทคโนโลยีสามารถทำให้ทุกอย่างเร็วขึ้น ทำไมหลายองค์กรยังต้องประชุม 5 รอบ เพื่อซื้อไวท์บอร์ดแผ่นเดียว? หรือมีแดชบอร์ด 10 ตัวเพื่อตัดสินใจเรื่องเล็ก ๆ?

เรากำลังแก้ปัญหาจริง ๆ — หรือแค่สร้างเครื่องจักรเพื่อให้รู้สึกว่าเรากำลังทำงาน? ลองถามตัวเอง

10 พนักงานแบบนี้ กดปุ่มเอาออกไป

พนักงานแบบนี้ กดปุ่มเอาออก หนีให้ไกล

1. Deadwood

• เคยมีประโยชน์ แต่หมดไฟ

• ไม่ทำงาน ไม่พัฒนา และไม่ยอมไปไหน

“Consumes space, not value.”

⸻

2. Corrupt Intellectual

• ฉลาด มีความรู้ แต่ไร้จริยธรรม

• ใช้ความคิดเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว ทำลายระบบ

“Knows the rules — and twists them for gain.”

3. Diligent Fool

• ขยันเต็มที่ แต่คิดไม่เป็น

• ทำผิดซ้ำซาก สร้างภาระโดยไม่รู้ตัว

“Efficiently wrong, persistently harmful.”

4. Toxic High Performer

• ผลงานดี แต่ทำลายคนรอบตัว

• พฤติกรรมเห็นแก่ตัว ทำให้คนเก่งลาออก

“Keeps clients but kills culture.”

⸻

5. Insecure Saboteur

• กลัวคนอื่นเก่งกว่า คอยบ่อนทำลายเพื่อนร่วมงาน

• ปิดโอกาสคนอื่นเพื่อรักษาตำแหน่งตัวเอง

“They don’t grow — and won’t let others grow either.”

⸻

6. Chronic Victim / Passive-Aggressive

• ไม่เคยรับผิดชอบอะไร โทษแต่ระบบและคนอื่น

• ปิดกั้นการเปลี่ยนแปลง ใช้ความเงียบเป็นอาวุธ

“Yes on the outside, no on the inside.”

⸻

7. Ghost Employee

• อยู่ในระบบ แต่ไม่มีตัวตนจริง ไม่ทำงานจริง

• บางครั้งเป็น “เด็กเส้น” หรือคนที่ไม่มีใครกล้าแตะ

“They drain salary and oxygen — but never show results.”

⸻

8. Credit Stealer

• ชอบเอาผลงานคนอื่นไปเสนอแทนตัวเอง

• ทำลายความไว้วางใจในทีม

“Where there’s success, they appear. Where there’s failure, they vanish.

9. Chameleon Opportunist

ฉลาด ปรับตัวเก่ง แต่ไร้หลักการ พร้อมเปลี่ยนข้างตามอำนาจหรือผลประโยชน์

• ต่อหน้าผู้บริหาร: ปรับลุคเป็นมืออาชีพ

• ลับหลัง: บิดเบือนข้อมูล สร้างเกมการเมือง

• ไม่ยึดถือเป้าหมายองค์กร แต่เน้น “อยู่รอด” และ “ไต่เต้า”

“They play every side — except the side of integrity.”

⸻

10. Innovation Killer (หรือ Bureaucratic Blocker)

คนที่ต่อต้านการเปลี่ยนแปลงทุกอย่าง ด้วยเหตุผลว่า “เราทำแบบนี้มาตลอด”

• ปิดกั้นไอเดียใหม่ แม้จะดี

• มักอ้างระเบียบ ระบบ หรือความเสี่ยง เพื่อเลี่ยงความลำบาก

• ทำลายวัฒนธรรมแห่งการเรียนรู้ (learning culture)

“Not because they hate innovation — but because they fear losing control

อย่าวางรถไฟร้างไว้กลางทุ่ง : เรื่องเล่าของ Product Market Fit

รถไฟกลางป่ากับบทเรียนของตลาดที่พร้อมแล้ว

ในพิพิธภัณฑ์แห่งหนึ่งของ North Carolina มีรถไฟของเล่นธรรมดา ๆ วิ่งวนรอบพื้นที่เล็ก ๆ ไม่มีจุดขายพิเศษ แต่กลับสร้างรายได้เกือบ $250,000 ต่อปี ขณะที่ต้นทุนลงทุนสูงถึง $400,000+ จุดพลิกของความสำเร็จไม่ได้อยู่ที่คุณภาพของรถไฟ แต่คือ "ตำแหน่งที่ตั้ง" ที่มีเด็กและครอบครัวแวะเวียนเข้ามาทุกวัน

“It’s not the product that sells. It’s the presence of people who are ready to buy.”
— Aeron, Tech Entrepreneur

การมีผลิตภัณฑ์ที่ดีแต่ไม่มีใครเห็น เปรียบเสมือนนักเตะที่ฟิตแค่ไหนแต่ไม่มีโอกาสลงสนาม ก็ยิงประตูไม่ได้อยู่ดี

Product-Market Fit ไม่ได้แปลว่า Product ดี แต่แปลว่า Market “พร้อมจะซื้อ”

หลายคนเข้าใจว่า Product-Market Fit หมายถึงการทำสินค้าที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ แต่ความจริงคือมันหมายถึงการ "เอาสินค้าที่ใช่ ไปเสนอในเวลาที่ใช่ ต่อหน้าคนที่พร้อมจะจ่าย"

“Don’t find customers for your products, find products for your customers.”
— Seth Godin

นี่คือกับดักของสตาร์ทอัพหลายเจ้า ที่คิดว่า Product ดีต้องขายได้ โดยลืมไปว่า “ตลาด” คือสิ่งที่ต้องมาก่อน ไม่ใช่สิ่งที่จะตามมาในภายหลัง

กรณีศึกษา: Quibi — แพลตฟอร์มที่เจ๊งเร็วที่สุดในประวัติศาสตร์

Quibi ลงทุนกว่า $1.75 พันล้านดอลลาร์ เพื่อสร้างแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นที่ดูผ่านมือถือเท่านั้น แต่ล้มเหลวภายใน 6 เดือนทำไม? เพราะแม้จะมีคอนเทนต์คุณภาพสูงและทีมงานระดับโลก แต่ ไม่มีตลาดที่ต้องการดูวิดีโอแนวนี้ในบริบทที่ Quibi ตั้งใจ นี่คือรถไฟกลางทุ่งร้างอีกหนึ่งขบวน

Business ≠ Product | Business = Learning System

“The real product of a startup is not the product—it’s the learning.”
— Eric Ries, The Lean Startup

ธุรกิจไม่ใช่ของสำเร็จรูป แต่มันคือกระบวนการเรียนรู้ซ้ำ ๆ: ลองผิด ล้มเหลว เรียนรู้ และทำใหม่ ยิ่งถ้าคุณทำสิ่งที่ “ไม่เคยมีใครทำมาก่อน” ยิ่งไม่มีตำราให้เดินตาม ยิ่งต้องรู้ว่าเรากำลังอยู่ในสนามจริง ไม่ใช่ห้องแล็บ

อย่าสร้างรถไฟกลางทุ่งร้าง

เพราะคุณอาจกำลังทำเหมือนคนที่เห็นรถไฟขายดีในพิพิธภัณฑ์ แล้วทุ่มเงินซื้อรถไฟมาสร้างเอง แต่ลืมว่า...

• พิพิธภัณฑ์คือระบบนิเวศ ที่มี traffic

• เด็กคือกลุ่มเป้าหมายที่อยู่แล้ว

• รถไฟคือการเก็บเงินจากโอกาสที่มีอยู่แล้ว

เปรียบเสมือนธุรกิจที่มีชุมชนก่อน มีคนดู มีความสัมพันธ์ และ สินค้า เป็นเพียง “ช่องทางการเก็บรายได้” จากความเชื่อมั่นที่สร้างมา

Start with Market, Not Just Product

ดังนั้น ก่อนคิดจะสร้างอะไร ให้ถามคำถามสำคัญว่า:

• ใครจะใช้สิ่งนี้ในวันนี้เลย?

• เขามีปัญหานั้นจริงไหม?

• เขาอยากจ่ายเพื่อแก้ปัญหานั้นไหม?

อย่าลืมว่า Innovation ที่ไม่มีคนรอใช้ = ความว่างเปล่า

ข้อคิดจาก Steve Blank: “Get out of the building”

“No business plan survives first contact with customers.”
— Steve Blank

ไม่มีแผนธุรกิจใดที่รอดจากลูกค้าคนแรก ถ้าอยากสร้างสิ่งที่ตลาดต้องการจริง ๆ คุณต้องออกจากห้องประชุม ไปพบคนที่คุณหวังจะขายของให้ และฟังให้มากกว่าพูด

บทส่งท้าย: ถามตัวเองก่อนจะลงทุนใน “รถไฟของตัวเอง”

คุณแน่ใจหรือยังว่า ตลาดกำลังรอรถไฟแบบคุณ?

เพราะบางที สิ่งที่ทำให้เขาขายได้ ไม่ใช่ของดี
แต่คือ คนที่อยู่ตรงนั้น… พร้อมจะซื้ออยู่แล้ว

10 บทเรียนธุรกิจนวัตกรรมจาก Mad Unicorn – จากศูนย์สู่ยูนิคอร์นด้วยสองมือและหัวใจ

คุณไม่จำเป็นต้องมีต้นทุนสูงเพื่อเริ่มธุรกิจนวัตกรรม — แต่คุณต้องมีกึ๋นพอที่จะเปลี่ยนศูนย์ให้กลายเป็นระบบ และเจ็บพอที่จะเรียนรู้ก่อนจะรุ่ง

ซีรีส์ไทยสุดมัน Mad Unicorn (สงครามส่งด่วน) ไม่ใช่แค่ความบันเทิง แต่มันคือบทเรียนชีวิตเข้มข้นจากโลกของธุรกิจจริง ผ่านสายตาของ "สันติ" จากเด็กดอยในลำปาง สู่ผู้ก่อตั้ง Thunder Express บริษัทขนส่งที่กลายเป็นยูนิคอร์นไทย

นี่คือ 10 บทเรียนเชิงกลยุทธ์สำหรับผู้ประกอบการด้านนวัตกรรม ที่ไม่ใช่แค่ซึ้ง แต่ใช้ได้จริง — โดยเฉพาะเมื่อคุณกำลังจะเริ่มอะไรใหม่ในโลกที่ไม่มีทางลัดอีกต่อไป

1. เริ่มจากศูนย์ ไม่ใช่ข้อเสีย — ถ้ามันทำให้คุณมองเห็นทุกจุดด้วยตาเปล่า

สันติไม่มีอะไรเลย แต่เพราะไม่มี เขาเลยเห็นชัดว่าอะไรคือปัญหาที่คนมีมองไม่เห็น ใช้ในนวัตกรรม: เข้าใจ Pain Point ของผู้ใช้อย่างลึกซึ้ง โดยไม่ติดกับดักของวิธีคิดเดิม

2. ของที่คุณมีอยู่ อาจไม่หรู — แต่ถ้ารู้จักใช้ มันคือแต้มต่อ

สันติเคยคิดว่าภาษาจีนกลางที่แม่สอนคือเรื่องธรรมดา จนมันเปิดประตูการเงิน การเมือง และการต่อรองทั้งหมด ใช้ในนวัตกรรม: สร้าง USP จากสิ่งที่คู่แข่งมองข้าม เช่น soft skill, culture, connection ภูมิภาค

3. คนที่ทำให้เราพังที่สุด — สอนเรามากที่สุด

เจ้าสัวคนินทำให้เขาล้ม แต่ก็บอกบทเรียนสำคัญเรื่อง first mover ใช้ในนวัตกรรม: เรียนรู้จากคู่แข่งโดยไม่ต้องล้มเอง ถอดบทเรียนจากทั้งความสำเร็จและความล้มเหลวของคนอื่น

4. ความเจ็บอาจแค้นได้ — แต่ต้องแปรให้เป็นกลยุทธ์ ไม่ใช่กับดัก

Thunder Express เกือบพังเพราะตัดราคาด้วยอารมณ์ ไม่ใช่ข้อมูล ใช้ในนวัตกรรม: จงกล้าตัดสินใจ แต่ต้องใช้ข้อมูล ไม่ใช่ความแค้น

5. ทีมที่ดีไม่ใช่ทีมที่เก่งเหมือนกัน — แต่คือทีมที่กล้าคิดไม่เหมือนกันแล้วรวมพลังได้

เสี่ยวหยูเป็น CFO, รุ่ยเจี๋เป็นโปรแกรมเมอร์ สันติเป็นนักวิสัยทัศน์ — คนละทางแต่ใจเดียวกัน ใช้ในนวัตกรรม: รู้จุดอ่อนตัวเอง แล้วเติมเต็มด้วยคนที่กล้าเถียงคุณ

6. เร็วอย่างมีเข็มทิศ ดีกว่าแรงแบบไม่มีเบรก

การขยายสาขาเร็วเกินไปคือบทเรียนความวุ่นวายของ Thunder Express ใช้ในนวัตกรรม: อย่า scale ถ้ายัง validate ไม่ครบ จง iterate ให้พอใจก่อน

7. คำดูถูกคือฟีดแบ็คใน disguise

เสียงดูถูกเรื่องชาติกำเนิด จุดประกายความทะเยอทะยานของสันติ ใช้ในนวัตกรรม: ถ้ามีคนบอกว่า “มันทำไม่ได้หรอก” แปลว่าคุณกำลังจะทำอะไรใหม่จริงๆ

8. ยูนิคอร์นไม่ใช่จุดหมาย — แต่มันคือผลพลอยได้จากระบบที่ใช้ได้จริง

สันติไม่ได้ฝันถึงคำว่า “ยูนิคอร์น” เขาฝันถึงระบบขนส่งที่แม่สามารถจ่ายได้ ใช้ในนวัตกรรม: Focus ที่ value proposition มากกว่า valuation

9. ความกล้าไม่ใช่การไม่กลัว — แต่มันคือการลงมือแม้จะกลัว

สันติกลัวล้มอีกครั้ง แต่เขาก็เดิมพันกับดีล MY ด้วยข้อมูลครบทุกด้าน ใช้ในนวัตกรรม: อย่ารอให้พร้อม 100% เพราะนวัตกรรมไม่มีวันพร้อมจริง

10. เป้าหมายของคุณต้องใหญ่พอ — จนความเหนื่อยทุกวันนี้กลายเป็นแค่ราคาที่คุ้ม

สันติเริ่มจากอยากเอาชนะ แต่จบลงที่การสร้างคุณค่าให้ผู้คนทั้งประเทศ ใช้ในนวัตกรรม: หากเป้าหมายของคุณไม่ใหญ่พอจะเปลี่ยนโลกเล็กๆ สักใบ คุณจะเลิกกลางทางแน่นอน

ธุรกิจนวัตกรรมไม่ใช่สนามของคนเก่ง แต่คือสนามของคนที่กล้าเปลี่ยนความเจ็บ ความเชื่อ และความล้มเหลว — ให้กลายเป็นกลยุทธ์ที่คนอื่นไม่กล้าลอง

แรงบันดาลใจจาก Mad Unicorn ซีรีส์ที่มากกว่าละคร แต่มันคือ Case Study ที่เดินได้ครับ

เปลี่ยนการบ่นให้ฮีลใจ จากคำถาม “เมื่อเทียบกับอะไร?”

ในแต่ละวัน เราฟังคนอื่นบ่นมามากแค่ไหน บางคนบอกว่ามาก บางคนบอกว่า ชั้นสิ เป็นคนที่บ่นมากกว่า

มันได้ระบาย ความอัดอั้นตันใจ บ่นแล้วสมองโล่ง ว่างั้น

มีครั้งนึง คนขี้บ่นบอกว่า เมื่อบ่นบางอย่างออกไป สมอง ความคิด ความรู้สึกน่าจะโล่ง ส่วนคนที่รับฟัง จะเบื่อหรือจะตั้งใจฟัง ก็เป็นเรื่องของคนฟัง เหมือนการเขวี้ยงขยะลงในถังขยะ ที่เราก็ไม่ได้สนใจว่า คนจะเอาขยะไปทิ้งที่ไหนต่อ สบายใจดี

แต่การบ่นมันดีต่อใจจริงเหรอ?

ต้องบอกว่า มันเป็นความคิดที่ผิด

การบ่นที่บอกว่า คือการระบายนั้น จริง ๆ แล้ว มันคือดาบสองคม

“การบ่นเหมือนการระบาย แต่บ่อยครั้งมันยิ่งทำให้เราหงุดหงิดมากขึ้น” ดร.เบิร์นสตีน ผู้เชี่ยวชาญด้านสมอง กล่าว และมีงานวิจัยมากมายที่ยืนยันเรื่องนี้

งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Cerebral Cortex แสดงให้เห็นว่า **การบ่นซ้ำ ๆ จะกระตุ้นและเสริมสร้างเส้นทางประสาทในสมองที่เกี่ยวข้องกับความคิดเชิงลบ นั่นหมายความว่า ยิ่งเราบ่นมากเท่าไร สมองก็จะยิ่ง "คุ้นชิน" กับรูปแบบความคิดแบบนั้นมากขึ้น เป็นเหมือนการ “ปูทาง” ให้สมองเลือกความคิดในแง่ร้ายได้ง่ายและบ่อยขึ้น

หลักการนี้คล้ายกับการฝึกกล้ามเนื้อ หากเราออกกำลังกายกล้ามเนื้อส่วนใดซ้ำ ๆ กล้ามเนื้อส่วนนั้นก็จะแข็งแรงขึ้น ในทางเดียวกัน **การใช้เส้นทางประสาทบางเส้นทางซ้ำ ๆ จะทำให้มันถูกเสริมสร้างและกลายเป็นอัตโนมัติ นี่คือสิ่งที่เรียกว่า Neuroplasticity หรือ ความสามารถในการเปลี่ยนแปลงของสมอง

การหมุนวนอยู่กับปัญหาเดิม ๆ  แบบไม่หาทางออกหรือไม่ยอมรับสิ่งที่ควบคุมไม่ได้ มันจะกลายเป็น "rumination" หรือ **การครุ่นคิดซ้ำ ๆ ที่เป็นอันตรายทางจิตใจ**

นักจิตวิทยาเรียกสิ่งนี้ว่า  “toxic venting”  คือการระบายที่ไม่ได้ทำให้ดีขึ้น แต่กลับตอกย้ำความรู้สึกแย่ เช่น

- ยิ่งพูดยิ่งโกรธ

- ยิ่งเล่า ยิ่งรู้สึกเป็นเหยื่อ

- ยิ่งแชร์ ยิ่งเสพติดการได้รับความเห็นใจ

แล้วเราจะทำอย่างไร ไม่ให้สมองเราพังจากการบ่น ?

ดร.เจฟฟรีย์ เบิร์นสตีน นักจิตวิทยาที่มีประสบการณ์กว่า 30 ปี เสนอวิธีแก้ไขง่าย ๆ แต่ทรงพลัง นั่นคือ การถามตัวเอง (หรือถามลูก) ว่า “เมื่อเทียบกับอะไร?”

น่าสนใจไหม คำถามสั้น ๆ แค่นี้ เปลี่ยนความคิดได้เหรอ

การถามว่า “เมื่อเทียบกับอะไร?” เป็นการกระตุ้นให้เกิด การมองใหม่ (Cognitive Reappraisal) ซึ่งเป็นเทคนิคทางจิตวิทยา ที่ถูกพิสูจน์แล้วว่าช่วยคุมอารมณ์ได้ เพราะเป็นการบอกว่า มันมีมุมมองเปรียบเทียบ เปิดใจให้กว้าง ความทุกข์เรา มันปะติ๋วนะ

ตัวอย่าง

เด็กชายที่บ่นเรื่องอาหารกลางวัน: เมื่อแม่ถามเขาว่า “เมื่อเทียบกับอะไร?” เด็กชายเริ่มคิด และตอบว่า “ก็มีเด็กบางคนที่ไม่มีอาหารกลางวันกินเลย” แม้เขาจะยังไม่ชอบแซนด์วิชไก่งวง แต่ความรู้สึกขอบคุณที่เกิดขึ้นช่วยลดความหงุดหงิดลงได้

เด็ก ๆ เรียนรู้ผ่านการสังเกตพฤติกรรมของผู้ใหญ่ ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม (Social Learning Theory)

“พฤติกรรมของมนุษย์ส่วนใหญ่เรียนรู้ได้จากการสังเกตและเลียนแบบ”

ดังนั้น หากผู้ใหญ่สามารถฝึกตั้งคำถาม “เมื่อเทียบกับอะไร?” แทนการบ่นให้เป็นนิสัย เด็ก ๆ ก็จะซึมซับวิธีคิดที่ยืดหยุ่นและสร้างสรรค์นี้เช่นกัน

ลองดูคำถามกับผู้ใหญ่กัน

ผู้ใหญ่ที่กำลังเผชิญกับความผิดหวังในอาชีพ ความสัมพันธ์ หรือแม้แต่ความวิตกเรื่องอายุ ก็สามารถใช้เครื่องมือนี้ได้เช่นกัน

เช่น ชายคนหนึ่งรู้สึกว่าตัวเองประสบความสำเร็จน้อยกว่าที่ควรจะเป็น เมื่อถามตัวเองว่า “เมื่อเทียบกับอะไร?” เขาพบว่ากำลังเปรียบเทียบกับเพื่อนที่เลือกเส้นทางชีวิตต่างออกไป ซึ่งไม่ได้ดีกว่าเสมอไป นั่นสิ ความสุขมันก็ไม่ได้วัดจากการที่สูญเสีย ณ.เวลานั้น

เห็นไหม คือ ก็ไม่ได้ ว่าหุบปากห้ามบ่นเลย แต่หากมันบ่น จนเป็นนิสัยขี้บ่น มันยิ่งแย่ต่อสมองและจิตใจ ของคนบ่นเอง

อจ สุรัตน์

Art of the Deal: When Trump Shake the Table

Trump เล่นเกมส์ “เขย่าโต๊ะ” เพื่อสร้างอำนาจต่อรอง และบีบให้คู่เจรจาเข้าสู่โต๊ะเจรจาในจุดที่เขาได้เปรียบมากที่สุด

เคยอ่านหยังสือ เทคนิคนี้ ใน Art of the Deal ทรัมป์พูดถึงการใช้ “leverage” หรือแต้มต่อที่มีในการต่อรอง และมักใช้วิธีการกดดันอย่างแข็งกร้าวเพื่อให้ฝ่ายตรงข้ามยอมเจรจา หรือยอมถอย โดยการขึ้นภาษีก็เหมือนกับการ “เปิดเกมใหญ่” เพื่อเขย่าความมั่นคงของอีกฝ่าย แล้วใช้ความไม่แน่นอนเป็นอาวุธต่อรอง

คือ สิ่งที่เราต้องทราบถึงจุดหมายการทำตัว บ้าๆ บวมๆ กล้าลุยคือ การทำให้เกิดความไม่แน่นอนและความกลัว มันประหลาดดี แต่นี่คือ จิตวิทยาที่ได้ผล

สรุปหลักมาให้ Art of the Deal (ศิลปะแห่งการเจรจา)

1. คิดใหญ่ (Think Big) เขาเดิมพันสูง” เพราะถ้าจะเหนื่อยทั้งที ควรเหนื่อยกับของใหญ่ที่คุ้มค่า

2. ใช้ Leverage (แต้มต่อ) อย่างชาญฉลาด

คือ เขาบีบให้เข้ามาเจรจา การเจรจาที่ดีคือการรู้ว่าเราถือไพ่อะไร และใช้มันให้ถูกจังหวะ เช่น การขึ้นภาษีกับจีนก็เป็น “ไพ่ต่อรอง” ไม่ใช่เป้าหมายสุดท้าย

3. สร้างความไม่แน่นอน (Unpredictability)

บ้าๆ คือไม่แน่นอน และทรัมป์มักใช้ความไม่แน่นอนให้เป็นประโยชน์ Art of the Deal (ศิลปะแห่งการเจรจา)

4. ทำให้ตัวเองดูเหมือนเป็นผู้ชนะเสมอ (Always look like a winner)

นักสร้างภาพลักษณ์ ก็นี่แหละ สไตล์ Elin เลย ภาพลักษณ์คือทุกสิ่ง ต้องทำให้ดูเหมือนประสบความสำเร็จ แม้จะยังไม่สำเร็จจริง เพื่อให้คนเชื่อและตาม

5. รู้จักจัดการกับสื่อ (Control the narrative)

หากติดตามนะ เค้าสื่อสารเร็ว สื่อสารหนัก ให้อยู่ในสื่อ กระแส เขาจะ “ขายเรื่องราว” ของตัวเองให้สื่อ และใช้สื่อเป็นเครื่องมือกดดันอีกฝ่าย

6. อย่ากลัวที่จะเดินออกจากดีล (Be ready to walk away)

ด้วยบุคลิกไม่แน่นอน เค้าใช้เป็นแต้มต่อ ถ้าดีลไม่คุ้ม หรืออีกฝ่ายไม่ยอมตาม เขาพร้อมจะ “เท” การเจรจา เพื่อแสดงว่าเขาไม่กลัวความล้มเหลว

คำถามคือ รู้แล้งไงต่อ

คนสไตล์ “Art of the Deal” แบบนี้จริงๆ มันก็ พอมีวิธีรับมือนะ

1. อย่าเล่นตามเกมส์ (Don’t get emotional or reactive) คนแบบนี้มักใช้แรงกดดันให้เราเสียสมดุล เช่น ข่มขู่, เล่นใหญ่, บีบด้วยเวลา ถ้าเรา “ตกใจ” หรือ “โกรธ” เราจะพลาดง่าย ต้องใจเย็นและมีแผนที่ชัดเจน

2. รู้ให้ทันเกม (Understand their leverage and intention) มองให้ออกว่าเขาใช้แต้มต่ออะไร และเขาต้องการอะไรจริง ๆ บางทีเสียงดังหรือบีบเราแรง ๆ ก็เพื่อให้เรารีบยอมข้อเสนอที่เขาเตรียมไว้แล้ว ตกใจมาก เสียเปรียบ

3. มีจุดยืนของตัวเอง (Know your own BATNA)

มัคืออะไร BATNA = Best Alternative To a Negotiated Agreement = ถ้าไม่ตกลง ดีลที่เรายอมรับได้ที่สุดคืออะไร ต้องรู้จุดถอยและจุดที่ยอมไม่ได้ อันนี้ มัน art มาก ต้องคนเชี่ยวชาญ รู้เขารู้เรา แนวขงเบ้ง

4. ใช้ “ความนิ่ง” เป็นอาวุธ (Silence and patience are power) คนที่เร่งให้เราตัดสินใจทันที มักกลัว “ความนิ่ง” เพราะมันหมายถึงว่าเราไม่กลัว การนิ่งคือการ reclaim power

อย่าไปเร่งมาก อย่างคนด่ารัฐบาลไทยนี่ อย่าเพิ่ง ใจเย็น เสียหมา

5. โยนกลับด้วยคำถาม (Answer pressure with questions)

ถ้าเขาใช้ความกดดันใส่เรา ลองถามกลับ เช่น

“คุณว่าเงื่อนไขนี้แฟร์กับทั้งสองฝ่ายหรือไม่?”

“ถ้าเราไม่ตกลงหละ คุณจะมีทางเลือกอย่างไรไหม?”

วิธีนี้บีบ ทำให้เขาต้องคิดและเปิดไพ่ก่อน

6. อย่ากลัวที่จะ “เดินออกจากดีล” เหมือนเขา

ต้องกล้าแสดงให้เห็นว่า เราไม่จำเป็นต้องได้ดีลนี้ก็ได้ ถ้าเงื่อนไขไม่แฟร์ — เมื่อเขารู้ว่าเรา “ไม่กลัว” เกมจะเปลี่ยน

ลองศึกษา ประวัติ Trump ดูสิ ชักเข้าชักออกทั้งนั้น ใครเพลี้ยงพล้ำ เสร็จโก๋

โหดแท้ ไม่ธรรมดา

- อจ สุรัตน์

กฎ 1 ชั่วโมงของเจฟฟ์ เบโซส: เรื่องเล่าจากเช้าที่ทำให้สมองฉลาดขึ้น

เราคิดว่า เจฟฟ์ เบโซส มหาเศรษฐีผู้ก่อตั้งแอมะซอน ตอนเช้าเขาทำอะไร เราอาจจินตนาการว่า เขาตื่นขึ้นมา ต้องตอบ email ที่คั่งค้าง มาคลี่ตาราง to do list สำหรับนัดหมายประจำวัน อ่านข่าวหุ้นที่วิ่งขึ้นลงไปตาม graph ไหม นั่นก็เป็นเช้าที่เราเห็น business man ทำกันเป็นประจำนี่

เเต่เปล่าเลย เขาไม่ได้ตื่นขึ้นมาด้วยเสียงนาฬิกาปลุกดังสนั่นแล้วคว้าโทรศัพท์เพื่อเช็คอีเมลทันทีเหมือนซีอีโอหลายคน เขาใช้เวลาในตอนเช้า “เดินเตร็ดเตร่” ใช่เล้ว “เดินเตร็ดเตร่” หากใครไม่ว่าเดินเตร็ดเตร่คืออะไร ให้ลองจินตนาการว่า เราไปสัมภาษณ์งานแล้วโดนปฎิเสธ มันไวกว่าที่คิด รถเมล์ที่รอกลับบ้านก็ต้องใช้เวลาอีกกว่า ชั่วโมง เดินไปเรื่อย ๆ ดีกว่า นั่นแหละ เตร็ดเตร่ มองชมนก ชมไม้ ชมอะไรรอบ ๆ ตัว ไม่ต้องคิดมาก ไม่ต้องมีจุดหมายเยอะ

นอกจากนี้ เขายังจิบกาแฟอุ่นๆ พลิกอ่านหนังสือพิมพ์ฉบับกระดาษ และพูดคุยกับครอบครัวอย่างไม่เร่งรีบ โดยมีกฎเหล็กข้อหนึ่ง: ห้ามแตะโทรศัพท์ในชั่วโมงแรกของวัน

ในปี 2561 เบโซสเล่าเรื่องนี้ในงานปาฐกถาที่ Economic Club of Washington เขากล่าวว่า “ผมชอบใช้เวลาช่วงเช้าแบบช้าๆ มันให้พลังงานและทำให้ผมตัดสินใจได้เฉียบคมตลอดทั้งวัน” ล่าสุด ลอเรน ซานเชซ คู่หมั้นของเขา ยืนยันกับ People ว่า “เราไม่แตะโทรศัพท์เลยจริงๆ นั่นคือกฎที่เราใช้” สิ่งที่ดูเหมือนเป็นแค่ความชอบส่วนตัวนี้ กลับมีรากฐานจากวิทยาศาสตร์ที่หนักแน่น และงานวิจัยล่าสุดพิสูจน์ว่าเขาคิดถูก

สมองเปลี่ยนชีวิตเมื่อเจอหน้าจอมากเกินไป

ลองนึกถึงเช้าวันธรรมดาของคุณ คุณตื่นมาแล้วหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาเลื่อนดูโซเชียลมีเดียทันที มันอาจรู้สึกสนุก แต่ถ้าทำแบบนี้ทุกวันล่ะ? มันกลายเป็น habit พฤติกรรมที่เปลี่ยนสมอง สุขภาพและร่างกาย แน่นอนว่า มันกระทบชิ่งไปยังชีวิตกระจำวันอื่น ๆ เหมือนโดมิโน

Maris Loeffler จาก Stanford Lifestyle Medicine Program เตือนว่า “ถ้าคุณเลื่อนโทรศัพท์บนเตียงแค่ชั่วโมงเดียวในเช้าวันเดียว ผลกระทบอาจไม่มาก แต่ถ้ามันกลายเป็นนิสัย วันแล้ววันเล่า เดือนแล้วเดือนเล่า มันจะทำร้ายคุณได้”

การศึกษาใน UK Biobank ปี 2566 ติดตามผู้ใหญ่ประมาณ 473,184 คน ที่เริ่มแรกไม่มีภาวะสมองเสื่อม พาร์กินสัน หรือซึมเศร้า โดยใช้แบบจำลอง Cox proportional hazards regression พบว่าการดูหน้าจอที่มากเกินไป (4+ ชั่วโมง/วัน) เพิ่มความเสี่ยงต่อสมองเสื่อม 28% ซึมเศร้า 35% และพาร์กินสัน 16%

นอกจากผลต่อสมอง การใช้หน้าจอมากเกินไปยังเชื่อมโยงกับอาการปวดตา การนอนไม่หลับ และปวดหลัง Loeffler เปรียบเทียบการใช้หน้าจอแบบเฉยๆ ว่า “เหมือนกินน้ำตาลให้สมอง มันอร่อยแต่ไม่มีสารอาหาร” และถ้าคุณเริ่มวันด้วย “น้ำตาล” แทน “อาหารเช้าที่ดี” สมองของคุณจะอ่อนล้าตั้งแต่เช้า

กฎ 1 ชั่วโมง

เบโซสอาจไม่ได้อ่านงานวิจัยเหล่านี้ตอนที่เขาตั้งกฎให้ตัวเอง แต่สิ่งที่เขาทำสอดคล้องกับคำแนะนำจาก Stanford Lifestyle Medicine Program ที่ระบุว่า “งดใช้หน้าจอในชั่วโมงแรกของวัน” แล้วเราควรทำอะไรแทน? นี่คือทางเลือก ที่ แนะนำ

* ออกกำลังกาย - การศึกษาใน Journal of Applied Physiology ปี 2563 พบว่าการออกกำลังกายตอนเช้า 30 นาทีเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง 20% ช่วยให้ตื่นตัวและจดจำได้ดีขึ้น

* นั่งสมาธิ - งานวิจัยจาก Mindfulness ปี 2562 แสดงว่าการนั่งสมาธิ 10 นาทีลดระดับคอร์ติซอล (ฮอร์โมนความเครียด) ลง 25% ทำให้สมองปลอดโปร่ง

* อ่านหนังสือ - การศึกษาใน Cognitive Science ปี 2564 พบว่าการอ่านหนังสือกระดาษ 15 นาทีช่วยเพิ่มสมาธิได้ดีกว่าการเลื่อนโทรศัพท์ถึง 30%

ชีวิตเรามีใหม่ได้ทุกวัน การเริ่มวันแบบช้าๆ คือการลงทุนในตัวเอง นะครับ

#ชีวิตเช้า #กฎ1ชั่วโมง

Full stack business developer "the everything man"

ในยุคสมัยหนึ่ง มีคำกล่าวว่า “อันความรู้รู้กระจ่างแต่อย่างเดียว แต่ให้เชี่ยวชาญเถิดจะเกิดผล” คำกลอนจากพระยาศรีสุนทรโวหาร หมายถึง หากเราสนใจอะไร ขอให้ทุ่มเทศึกษาในเรื่องนั้นอย่างลึกซึ้ง จนมีความเชี่ยวชาญศาสตร์ในเรื่องนั้นๆ นั่นจริง ในยุคสมัยหนึ่ง ยุคที่การแข่งขันอาศัยความเชี่ยวชาญเชิงลึก ยุคที่ความเชี่ยวชาญหายากและเป็นที่ต้องการสูงสุด แต่มันจะใช้ได้ในยุคนี้และวงการธุรกิจนวัตกรรมหรือไม่ ?

ธุรกิจนวัตกรรม เป็นธุรกิจที่มีข้อได้เปรียบสูง แต่ก็มีความเสี่ยงสูงเป็นเงาตามตัว ยิ่งเทคโนโลยีเชิงลึก ยิ่งมีข้อได้เปรียบมาก แต่เทคโนโลยีเชิงลึกมันคู่กับการเปิดตลาดใหม่ ตลาดที่เป็นน่านน้ำสีคราม ตลาดที่ยังไม่ค่อยมีใครเข้าถึง แต่ก็รวมถึงการตอบโจทย์การใช้งานของลูกค้าด้วย และคนที่ทำธุรกิจนวัตกรรมเชิงลึกนี้ มักเป็นนักวิจัย ที่อยู่ในขอบเขตเชี่ยวชาญเฉพาะตัว เมื่อต้องมาทำธุรกิจที่ต้องอาศัยทักษะคนละแบบ การก้าวเข้ามาเป็น founder หรือผู้ก่อตั้งธุรกิจ จึงไม่ใช่เส้นทางที่เรียบง่ายนัก

การ run ธุรกิจใหม่ คนที่เป็นผู้ก่อตั้ง ต้องมีทีมงานที่มีความชำนาญเฉพาะเรื่อง เพื่อช่วยเหลือและเติมเต็มในส่วนที่ขาดและพยุงธุรกิจให้ไปได้ดี แต่กระนั้น คนที่เป็นผู้ก่อตั้งและผู้ร่วมก่อตั้ง ก็ต้องเข้าใจกระบวนการธุรกิจให้ครบองค์ประกอบทุกระดับ จะขาดส่วนใดไปไม่ได้ เราเรียกผู้ก่อตั้ง หรือ ผู้ดำเนินธุรกิจที่เข้าใจทุกองค์กระกอบของธุรกิจนั้นว่า “Full Stack Business Developer” หรือ “นักพัฒนาธุรกิจแบบเต็มรูปแบบ” นั่นเอง

Full Stack - From Coding to CEO

ในภาษาของเทคโนโลยี "Full-Stack Developer" หมายถึงบุคคลที่เข้าใจวิธีการเขียนโค้ดในทุกระดับของระบบคอมพิวเตอร์ ตั้งแต่กระบวนการเซิร์ฟเวอร์ พื้นฐานของการเขียนโปรแกรมฝั่ง backend โครงสร้างฐานข้อมูล ไปจนถึงการออกแบบฝั่ง frontend พวกเขาเป็นหนึ่งในทรัพยากรที่มีค่าที่สุดขององค์กร เพราะสามารถทำหน้าที่เป็นตัวกลางที่เชื่อมโยงระหว่างแต่ละชั้นของระบบได้

Full-Stack Developer สามารถเป็นกำลังสำคัญของทีม ไม่ว่าจะเป็นการวางแผนเพื่อประสิทธิภาพสูงสุด การวิเคราะห์ปัญหาที่ยากและซับซ้อนที่ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านยังแก้ไม่ได้ หรือแม้กระทั่งการพัฒนา MVP (Minimum Viable Product) อย่างรวดเร็ว

ขอแนะนำแนวคิดของ "ยูนิคอร์น" ในอีกแบบหนึ่ง: Full-Stack Business Development (Full-Stack BD)

บุคคลที่เป็น Full-Stack BD เข้าใจความซับซ้อนและปฏิสัมพันธ์ของแต่ละชั้นในกระบวนการสร้างมูลค่าในระยะยาว 🚀

ชั้นต่างๆ ของการพัฒนาเชิงธุรกิจแบบ Full-Stack

เช่นเดียวกับที่ Full-Stack Developer ทำงานข้ามหลายระดับของเทคโนโลยี Full-Stack Business Developer (Full-Stack BD) ก็ทำงานในหลายมิติของธุรกิจเพื่อสร้างมูลค่าระยะยาวและการเติบโตที่ยั่งยืน

นี่คือแต่ละชั้นของ Full-Stack BD:

1. ชั้นของลูกค้า (Customer Layer)

Full-Stack BD เริ่มต้นจากการทำความเข้าใจลูกค้าอย่างลึกซึ้ง โดยพวกเขาจะ:

• ระบุ pain points (จุดเจ็บปวดของลูกค้า) ความต้องการ และแรงจูงใจของลูกค้า

• เก็บข้อมูลเชิงลึกผ่านการวิจัย การพูดคุยโดยตรง และการวิเคราะห์ข้อมูล

• ทำให้แน่ใจว่าความร่วมมือทางธุรกิจ การขาย และผลิตภัณฑ์สอดคล้องกับความคาดหวังของลูกค้า

Full-Stack BD ในบริษัท SaaS อาจวิเคราะห์พฤติกรรมของผู้ใช้เพื่อปรับปรุงกระบวนการ onboarding และสร้างพันธมิตรทางธุรกิจที่ช่วยเพิ่ม customer retention (อัตราการคงอยู่ของลูกค้า) แทนที่จะมุ่งเน้นเพียงแค่รายได้ระยะสั้น

2. ชั้นของผลิตภัณฑ์ (Product Layer)

ชั้นนี้เกี่ยวข้องกับการที่ผลิตภัณฑ์หรือบริการช่วยแก้ปัญหาของลูกค้าได้อย่างไร โดย Full-Stack BD จะ:

• ทำงานใกล้ชิดกับทีมผลิตภัณฑ์เพื่อมีอิทธิพลต่อการพัฒนา features

• สร้างพันธมิตรที่ช่วยเพิ่มคุณค่าของผลิตภัณฑ์

• กำหนด positioning (การวางตำแหน่งของผลิตภัณฑ์) ในตลาดให้เหมาะสม

หากลูกค้ารู้สึกว่าการใช้งาน integration (การเชื่อมต่อระบบ) ยุ่งยาก Full-Stack BD อาจผลักดันให้เกิด API partnerships ที่ทำให้ผลิตภัณฑ์ใช้งานร่วมกับระบบอื่นได้ง่ายขึ้น

3. ชั้นของกลยุทธ์ (Strategy Layer)

ก่อนที่จะลงมือทำ Full-Stack BD จะต้องประเมินมูลค่าและทิศทางระยะยาว โดยพวกเขาจะ:

• วิเคราะห์ว่าควรสร้างพันธมิตรทางธุรกิจหรือพัฒนาโซลูชันภายในเอง

• ทำให้แน่ใจว่ากลยุทธ์ BD สอดคล้องกับเป้าหมายโดยรวมของบริษัท

• สร้างสมดุลระหว่างการสร้างรายได้ระยะสั้นและการเติบโตที่ยั่งยืน

สตาร์ทอัพ อาจต้องการสร้างพันธมิตรจำนวนมากอย่างรวดเร็ว แต่ Full-Stack BD จะให้ความสำคัญกับพันธมิตรที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์และสามารถขยายขนาดธุรกิจได้ในระยะยาว

4. ชั้นของมนุษย์ (Human Layer)

หัวใจของการพัฒนาเชิงธุรกิจคือ การสร้างความสัมพันธ์ โดย Full-Stack BD จะ:

• สร้างความไว้วางใจและความสัมพันธ์กับ stakeholders (ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย)

• สื่อสารคุณค่าให้ทั้งบุคคลและองค์กรเข้าใจ

• สร้าง connections ที่ลึกซึ้งกว่าความสัมพันธ์แบบธุรกรรมทั่วไป

แทนที่จะมุ่งเน้นเพียงการปิดดีล Full-Stack BD จะสร้างความสัมพันธ์ที่ทำให้พันธมิตรยังคงสนใจและมีส่วนร่วมกับบริษัทในระยะยาว

5. ชั้นของความสัมพันธ์ (Relationship Layer)

นี่คือไดนามิกของการให้และรับใน business development โดย Full-Stack BD จะ:

• ทำให้แน่ใจว่าทุกความร่วมมือให้ประโยชน์ทั้งสองฝ่าย

• รู้ว่าเมื่อใดควรให้ความสำคัญกับบริษัท และเมื่อใดควรให้ความสำคัญกับพันธมิตร

• รักษาการไหลเวียนของคุณค่าให้ยั่งยืน เพื่อให้ทุกฝ่ายยังคงมีส่วนร่วม

Full-Stack BD ที่กำลังเจรจาข้อตกลงการกระจายสินค้า (distribution deal) จะต้องทำให้แน่ใจว่าทั้งสองฝ่ายได้ประโยชน์อย่างสมดุล ไม่ให้เกิดความไม่พอใจหรือข้อตกลงที่เอื้อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมากเกินไป

ทำไม Full-Stack Business Development ถึงสำคัญ?

หลายคนเชี่ยวชาญเพียงบางชั้นของธุรกิจ เช่น การขาย (Sales), พันธมิตรทางธุรกิจ (Partnerships), หรือการตลาด (Marketing) แต่ Full-Stack BD มองเห็นภาพรวมทั้งหมด พวกเขาสามารถ:

• เชื่อมโยง customer needs กับ product solutions

• สร้าง partnerships ที่มีคุณค่าจริง ไม่ใช่แค่ดีลที่ดูดี

• คิดเชิงกลยุทธ์ก่อนลงมือทำ ลดการใช้ทรัพยากรโดยเปล่าประโยชน์

• สร้างความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งกว่าธุรกรรมทั่วไป

Full-Stack BD ไม่ได้มีเส้นทางอาชีพที่ตายตัว พวกเขาอาจมาจากสายงาน Sales, Marketing, Finance, หรือแม้แต่กฎหมาย แต่ การเชี่ยวชาญทั้ง 5 ชั้น คือสิ่งที่แยก BD ระดับดี ออกจาก BD ระดับยอดเยี่ยม

Reference: https://www.forbes.com/sites/scottpollack/2013/04/02/full-stack-business-development/

80% ของความสำเร็จคือการแสดงตัว

Show Up: ศาสตร์แห่งการแสดงตัวในโลกนวัตกรรม

วู้ดดี้ อัลเลน เคยกล่าวไว้ว่า “80% ของความสำเร็จคือการแสดงตัว” นั่นคือคำพูดที่แท้จริง ในโลกของสตาร์ทอัพและนวัตกร เราไม่อาจประสบความสำเร็จได้หากยังอยู่ในเงามืด ไม่เปิดเผยไอเดีย หรือไม่กล้าแสดงตัวออกมาให้โลกรู้

Show Up: ศาสตร์แห่งการแสดงตัว

"ไม่มีใครอยากเห็นเราเด่นเกิน" อาจเป็นคำพูดที่ใช้ได้ในบางวงการ แต่ไม่ใช่สำหรับสตาร์ทอัพ การโชว์ตัวและการ pitching ไม่ใช่แค่พิธีกรรมหรือขั้นตอนที่ต้องทำตามระบบ แต่มันคือ โหมดเปิดการมองเห็น ที่ช่วยให้ไอเดียของเราถูกค้นพบ นำไปสู่โอกาสใหม่ ๆ และที่สำคัญ มันคือกระบวนการสร้างตัวเองให้เชี่ยวชาญมากขึ้น

สตาร์ทอัพรายหนึ่งที่ผ่านเวที pitching อย่างโชกโชนกล่าวไว้ว่า

“การ pitching เป็นการขยายโอกาสที่ลงทุนน้อยที่สุด”

นั่นเพราะทุกครั้งที่เราขึ้นเวที เราไม่ได้แค่ขายไอเดีย แต่เรากำลังทดสอบไอเดียของตัวเอง สื่อสารให้ชัดเจนขึ้น และเรียนรู้จากคำถามหรือข้อสงสัยที่ได้รับกลับมา

เครือข่ายคือทุนที่สำคัญ

ในวงการนวัตกรรม โอกาสไม่ได้มาหาเราเอง แต่เราต้องออกไปหาโอกาส การเข้าร่วมงานอีเวนต์ พูดคุยกับนักลงทุน รับฟังคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ และสร้างเครือข่าย (networking) คือ ปัจจัยสำคัญที่แยกสตาร์ทอัพที่รอดออกจากสตาร์ทอัพที่ล้มเหลว

งานนวัตกรรมต่าง ๆ ไม่ได้เป็นแค่ที่รวมของเทคโนโลยีใหม่ ๆ แต่เป็นเวทีที่ทำให้ผู้คนได้รู้จักกัน เชื่อมต่อไอเดียเข้าด้วยกัน และสร้างพันธมิตรทางธุรกิจที่อาจเปลี่ยนอนาคตของสตาร์ทอัพได้

Pitching คือ Selling: ทักษะที่ขาดไม่ได้

หากต้องเลือกทักษะที่ผู้ก่อตั้งสตาร์ทอัพควรมี ทักษะการขาย (Selling Skill) คือสิ่งที่ขาดไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นการขายไอเดีย ขายผลิตภัณฑ์ ขายวิสัยทัศน์ให้ทีมงานหรือนักลงทุน เราต้องรู้วิธีเล่าเรื่อง (storytelling) โน้มน้าวใจ และทำให้ผู้ฟังรู้สึกว่า นี่คือโอกาสที่พวกเขาไม่ควรพลาด

สุดท้ายแล้ว “โชว์ตัว” ไม่ใช่แค่การปรากฏกาย แต่คือการสร้างโอกาสให้กับตัวเอง ดังนั้น ถ้าคุณมีไอเดียที่ดี อย่าปล่อยให้มันติดอยู่แค่ในกระดาษ จงแสดงตัวและเปิดโอกาสให้ตัวเองอยู่เสมอ

เทคนิคการแสดงตัวให้ได้ผล

การ "โชว์ตัว" อย่างมีกลยุทธ์เป็นสิ่งสำคัญ เราต้อง แสดงตัวอย่างชาญฉลาด ไม่ใช่แค่ปรากฏตัว นี่คือเทคนิคที่ช่วยให้การแสดงตัวของคุณมีประสิทธิภาพมากขึ้น

1. เลือกเวทีให้เหมาะสม

ไม่ใช่ทุกเวทีจะเหมาะกับคุณ เลือกงานที่ตรงกับเป้าหมายของคุณ หากต้องการนักลงทุน ให้ไปงาน pitching หากต้องการพาร์ทเนอร์ ให้ไปงาน networking และหากต้องการลูกค้า ให้ไปงาน showcase

2. เตรียมตัวให้พร้อมก่อนปรากฏตัว

การแสดงตัวที่ดีต้องมาพร้อมกับ Key Message หรือข้อความหลักที่อยากสื่อสาร คิดให้ชัดเจนว่าคุณต้องการให้คนจำอะไรเกี่ยวกับคุณ ไม่ว่าจะเป็นไอเดีย นวัตกรรม หรือโอกาสทางธุรกิจ

3. สร้างตัวตนในโลกออนไลน์ควบคู่กัน

การแสดงตัวในโลกจริงต้องไปควบคู่กับการสร้างตัวตนในโลกออนไลน์ LinkedIn, Twitter, Facebook Page หรือ Medium สามารถเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้คุณเป็นที่รู้จักมากขึ้น และทำให้คนที่พบเจอคุณในงานสามารถติดตามคุณต่อได้

4. พูดให้สั้น แต่ทรงพลัง

คุณต้องสามารถสรุปตัวเองหรือไอเดียของคุณในเวลาไม่เกิน 30 วินาที นี่คือสิ่งที่เรียกว่า "Elevator Pitch" ฝึกให้ตัวเองสามารถเล่าเรื่องได้อย่างกระชับและน่าสนใจ

5. เชื่อมต่อและติดตามผลหลังงาน

การ networking ที่แท้จริงเกิดขึ้นหลังจากงานจบ หากคุณได้แลกเปลี่ยน contact กับใคร จง follow-up ส่งอีเมลหรือข้อความเพื่อต่อยอดความสัมพันธ์ และทำให้โอกาสไม่จบแค่วันงาน

สุดท้ายแล้ว “โชว์ตัว” ไม่ใช่แค่การปรากฏกาย แต่คือการสร้างโอกาสให้กับตัวเอง หากคุณมีไอเดียที่ดี อย่าปล่อยให้มันติดอยู่แค่ในกระดาษ จงแสดงตัวและเปิดโอกาสให้ตัวเองอยู่เสมอ เพราะการแสดงตัวที่ถูกที่ ถูกเวลา และถูกวิธี อาจเปลี่ยนชีวิตและธุรกิจของคุณไปตลอดกาล

ศาสตร์แห่งการสร้างแรงจูงใจ The motivation discipline

แรงจูงใจสร้างยากหรือง่ายหละ บางคนบอกง่ายมากเลย เหมือนเอาแครอท ให้กระต่ายกิน มันก็จะวิ่งจนสุดแรง แต่เดี๋ยวก่อน เพราะคนไม่ใช่กระต่าย และยิ่งคนสมัยนี้แล้วด้วย จะเอาวิธีการรุ่นเก่ามาจูงใจคนรุ่นใหม่ มันออกจะ old school ไปหน่อย

แรงจูงใจในแต่ละยุคมันก็ต่างกัน หากเราดู Basic need ของ Maslow แล้วหละตอนนี้ ความปรารถนาในการใช้ชีวิต มันเลยไปไกลกว่า อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่มแล้ว โดยเฉพาะมนุษย์ยุคใหม่ ที่มีความคิดความอ่านเป็นของตัวเอง ในแนวคิดการใช้ชีวิตให้เป็นชีวิต ใช้ชีวิตให้เห็นโลก และการใช้ชีวิตเพื่อตัวเอง

แล้วอะไรคือสิ่งที่กระตุ้นให้คนสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพกันหละ—เงิน รางวัล หรือสิ่งที่ลึกซึ้งกว่านั้น? นี่คือสิ่งที่องค์กรต่างๆที่ต้องจูงใจพนักงานในการทำงาน หรือแม้แต่ในสถาบันครอบครัว ที่จะจูงใจลูก ๆ ก็ต้องรู้ สิ่งนี้

ในหนังสือ Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us แดเนียล พิงค์ (Daniel Pink) อธิบายลงลึกไปยังก้นบึ้งของแรงจูงใจว่า แรงจูงใจแบบดั้งเดิม เช่น โบนัสหรือการลงโทษ อาจไม่เพียงพอในยุคใหม่ ยุคที่แนวคิดการดำรงค์อยู่แตกต่างจากเดิม ยุคที่มีเศรษฐกิจฐานความรู้ (knowledge-based economy) เป็นพื้นฐานของสังคม โดยปัจจัยที่สร้างแรงจูงใจได้อย่างยั่งยืนจริงๆ มีอยู่สามประการ ได้แก่ อิสรภาพ (Autonomy) การพัฒนา (Mastery) และ เป้าหมายที่มีความหมาย (Purpose) ใช่ วันนี้เรามา explore ในรายละเอียดของแรงจูงใจกันตามกรอบของ 3 สิ่งนี้

1. อิสรภาพ (Autonomy): การให้อำนาจในการตัดสินใจ

อย่างแรกเลยคือ อิสรภาพทางความคิด แม้ว่ามนุษย์เราพร้อมจะทำตามกรอบมายาวนาน แต่ความฝันยังคงเป็นแรงผลักดันอันแรงกล้าและพร้อมโบยบิน ลองย้อนกลับไปดูจิตวิญญาณอันแรงกล้าผ่านวาทกรรมระดับเปลี่ยนแปลงโลกของ Martin Luther King “I have a dream” สิ

งานวิจัยทางจิตวิทยาชี้ให้เห็นว่า อิสรภาพเป็นหนึ่งในความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ ทฤษฎี Self-Determination Theory (SDT) โดย Edward Deci และ Richard Ryan อธิบายว่าผู้คนจะทำงานได้ดีที่สุดเมื่อพวกเขารู้สึกว่ามีอำนาจควบคุมสิ่งที่ทำ แทนที่จะถูกบังคับ งานที่เป็นงาน routine แบบ business as ussual กับ business drived from my motivation จึงให้ผลลัพย์ที่แตกต่างกัน

Deci (1971) ยังพบว่าการสร้างแรงจูงใจแบบเดิม ๆ old school ผลักด้วยเงินหรือของแลกเปลี่ยนยิ่งเกิดผลเสีย “เมื่อล่อใจคนด้วยรางวัลภายนอกมากเกินไป พวกเขากลับสูญเสียความสนใจในงานนั้นเสียอีก” นี่คือปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "overjustification effect" ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเงินและรางวัลไม่สามารถกระตุ้นแรงจูงใจได้ในระยะยาว ซ้ำยังทำให้รู้สึกต่อต้านเมื่อจิตใจรู้สึกว่า ส่ิงที่ทำไปนั้น เพื่อผลตอบแทน ไม่ใช่เพื่อจิตวิญญาณตามอิสระภาพทางความคิด

เราลองมาดูวิธีของ บริษัทยักษ์ใหญ่ Google ใช้วิธีในการสร้างอิสระทางความคิดกัน

นโยบาย 20% ของ Google

ในขณะที่การทำงานประจำที่ต้องรักษามาตรฐานอย่างเข้มงวด แต่การสร้างแรงบันดาลใจและการผลักดันผ่านนวัตกรรมเป็นเรื่องที่ละเลยไม่ได้ และนี่คือจุดกำเนิดของ 20% Policy

Google อนุญาตให้พนักงานใช้ 20% ของเวลางาน ไปกับโปรเจกต์ที่พวกเขาสนใจ ซึ่งส่งผลให้เกิดนวัตกรรมสำคัญอย่างการกำเนิดของ Gmail และ Google Maps นี่เป็นข้อพิสูจน์ว่าการให้อิสระสามารถกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์และผลิตผลที่ยอดเยี่ยมได้ ดู video ของ Nat & Lo กับ 20% project ที่เค้ามาอธิบายกัน

การประยุกต์ใช้สำหรับพวกเรา

• ปรับแนวทางจาก การควบคุมอย่างเข้มงวดไปสู่การให้ความไว้วางใจ โดยกำหนดเป้าหมายชัดเจน แต่ให้พนักงานเลือกวิธีการทำงานเอง

• ใช้ รูปแบบการทำงานที่ยืดหยุ่น เช่น การทำงานจากระยะไกล หรือการกำหนดเวลาเข้างานแบบยืดหยุ่น

• ส่งเสริม การเรียนรู้และพัฒนาตนเอง โดยให้พนักงานเลือกแนวทางการเติบโตของตัวเอง

2. การพัฒนา (Mastery): ความปรารถนาที่จะพัฒนาและเชี่ยวชาญแห่งตน

หากดูตามพื้นฐานของทฤษฎีแห่งวิวัฒนาการของ Charles Darwin สิ่งมีชีวิตจะมีแรงขับในการพัฒนาในการเอาตัวรอดและมีชีวิตอยู่ โดยมีการตอบแทนคือรางวัลที่ทำให้เกิดความสุขและพึงพอใจ และการพัฒนาตัวเอง ก็คือหนึ่งในจิตสำนึกในการดำรงค์อยู่

งานวิจัยทางประสาทวิทยา (neuroscience) จากมหาวิทยาลัย Stanford พบว่า เมื่อมนุษย์รับรู้ว่าตนเองกำลังพัฒนาทักษะ สมองจะหลั่งสารโดปามีน (dopamine) ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับความสุขและแรงจูงใจ นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมวิดีโอเกมถึงทำให้คนติด—เพราะมันให้เกิด feedback loop ทันทีเมื่อเราพัฒนาความก้าวหน้าขึ้นทีละขั้น นั่นเป็นเหตุให้แรงจูงใจคือ การที่เราพัฒนาให้เก่งขึ้น แม้ว่าจะเหนื่อยยากแต่รางวัลมันก็หอมหวานและชื่นใจ

amazon career choice

โครงการพัฒนาทักษะของ Amazon

Amazon ลงทุนกว่า 1.2 พันล้านดอลลาร์ ในโครงการฝึกอบรมพนักงาน โดยมีโครงการ "Career Choice" ที่ช่วยให้พนักงานพัฒนาทักษะในสาขาที่ต้องการ แม้กระทั่งอาชีพที่อยู่นอกบริษัท โดยบริษัทสนับสนุน ค่าเล่าเรียนฟรีล่วงหน้า – สนับสนุนสูงสุดถึง $5,250 ต่อปี ครอบคลุมค่าเทอม หนังสือ และค่าธรรมเนียม ให้ ตารางเวลาที่ยืดหยุ่น – สามารถทำงานไปพร้อมกับการเรียน โค้ชแนะแนวอาชีพ – รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อความสำเร็จ เส้นทางอาชีพที่เป็นที่ต้องการ – เพิ่มโอกาสก้าวหน้าใน Amazon หรือออกไปทำงานสายอื่นได้อย่างมั่นใจ

แม้ว่า การที่ train พนักงานในทักษะใหม่ จะทำให้พนักงาน ได้เปลี่ยนสายงาน แต่ผลประโยชน์นั้นได้แก่ amazon มากกว่า โดยทำให้ พนักงานมีการทุ่มเทในการทำงาน เมื่อบริษัททุ่มเทสิ่งที่มีความหมายให้แก่เขา อีกทั้งพนักงาน ยังได้มีโอกาสพัฒนาทักษะอันหลากหลาย และอาจได้เปลี่ยนงานทำในทักษะที่สูงขึ้นและเป็นประโยชน์แก่บริษัทระยะยาว นอกจากนี้ทาง amazon ยังได้รับการยกย่องถึงการเป็นบริษัทที่น่าทำงานและทำให้ branding ดีในการ recruit คนเก่งเข้ามาทำงานด้วย

นี่คือพนักงานส่วนหนึ่งที่ผ่าน career choice project นี้

ซาร่า – จากพนักงานคลังสินค้าสู่ผู้ช่วยพยาบาล ซาร่าเริ่มต้นที่ Amazon ในตำแหน่งพนักงานคลังสินค้า แต่ด้วยโปรแกรม Career Choice เธอเลือกเรียนหลักสูตรพยาบาล และปัจจุบันได้งานเป็นผู้ช่วยพยาบาลในโรงพยาบาลแห่งหนึ่ง

ไมค์ – เปลี่ยนเส้นทางสู่วงการ IT ไมค์ทำงานเป็นพนักงานแพ็กของที่ศูนย์กระจายสินค้า แต่ต้องการเข้าสู่สายงานเทคโนโลยี เขาเลือกเรียนหลักสูตรไอทีและได้งานเป็นเจ้าหน้าที่ซัพพอร์ตไอทีหลังจากจบหลักสูตร

อเล็กซ์ – พัฒนาธุรกิจของตัวเอง อเล็กซ์ต้องการเรียนรู้ด้านธุรกิจและการบริหาร เขาใช้ Career Choice ลงทะเบียนเรียนด้านบริหารธุรกิจ และปัจจุบันเขาสามารถเปิดธุรกิจขนาดเล็กของตนเองได้สำเร็จ

มนุษย์เราปรารถนาที่จะพัฒนาตัวเองทั้งนั้น เพียงแต่มีโอกาสหรือไม่ และหากมีโอกาสมีมีความช่วยเหลือ นั่นเป็นสิ่งที่สร้างกำลังใจเป็นอย่างดี

3. เป้าหมายที่มีความหมาย (Purpose): เชื่อมโยงงานเข้ากับสิ่งที่ใหญ่กว่า

ในการทำงานของบริษัทที่มองกาลไกล นอกจาก การวางวิสัยทัศน์ (vision) เพื่อให้องค์กรมุ่งไปสู่เป้าหมายเดียวกันแล้ว statement of purpose หรือ สิ่งที่ตอบคำถามว่า ทำไมธุรกิจของเรายังคงอยู่ นั้นก็มีความสำคัญ เสมือนเป็นสิ่งกระตุ้นความรู้สึกลึก ๆ ของการมีตัวตนและความหมายเพื่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง “ความหมายในการคงอยู่” จึงเป็นแรงขับเคลื่อนของชีวิตนั่นเอง

การศึกษาของ McKinsey & Company (2021) พบว่า พนักงานที่รู้สึกว่างานของตนมีความหมาย มีแนวโน้มที่จะมีส่วนร่วมในการทำงานมากกว่าคนทั่วไปถึง 5 เท่า นอกจากนี้ องค์กรที่ขับเคลื่อนด้วยเป้าหมายมักมีความได้เปรียบด้านการแข่งขันในระยะยาว

เรามาลองดูบริษัทที่มอบความหมายกับคำว่า ทำไม คุณต้องสิ่งนี้ที่นี่

Patagonia กับพันธกิจด้านสิ่งแวดล้อม

Patagonia บริษัทขายอุปกรณ์ เส้นผ้าสำหรับ outdoor activities เป็นตัวอย่างของบริษัทที่ขับเคลื่อนด้วยเป้าหมาย ด้วยโครงการ “1% for the planet” พวกเขา บริจาค 1% ของยอดขายเพื่อสนับสนุนสิ่งแวดล้อมและส่งเสริมให้ลูกค้าซ่อมแซมเสื้อผ้าแทนการซื้อใหม่ พนักงานของ Patagonia จึงรู้สึกภูมิใจในงานที่ทำ และบริษัทก็ได้รับความภักดีจากลูกค้าอย่างสูง

หากเคยได้ยิน คำว่า เราต่างค้นหาความหมาย ก็สามารถใช้คำเหล่านี้ในการสร้างแรงจูงใจเช่นเดียวกัน

เรานำไปประยุกต์ ได้อย่างไร

• สื่อสาร วิสัยทัศน์ขององค์กร ให้ชัดเจนและทำให้พนักงานเห็นว่าตนเองมีบทบาทอย่างไร

• ปรับโครงสร้างแรงจูงใจให้ สอดคล้องกับคุณค่าระยะยาว ไม่ใช่แค่ผลกำไรระยะสั้น

• ส่งเสริมวัฒนธรรมที่ให้ ความสำคัญกับจริยธรรมและความรับผิดชอบต่อสังคม

หากมองลงไปยังเบื้องลึกของจิตใจ การนำความหมาย สิ่งที่เป็นแรงพลักดันทางธรรมชาติ เพื่อมาเติมเต็มแก่พนักงาน ซึ่งก็คือเพื่อนมนุษย์คนหนึ่ง ไม่เพียงแต่ทำให้บริษัทและองค์กรก้าวหน้าเท่านั้น เราจะได้เห็นการหลอมรวมของชีวิตไปกับกลไกที่ทำให้องค์กรเติบโตได้อย่างเป็นเนื้อเดียวกัน

มารู้จัก TAM SAM SOM – สูตรลับวัดศักยภาพตลาด!

วานนี้ มีคนปรึกษาเรื่องทำ startup และ เล่า idea product ให้ฟัง ก็เลยถามเรื่องกลุ่มลูกค้าและตลาด เกี่ยวกับ TAM SAM SOM ว่าเป็นอย่างไร

เอาว่า สายวิจัย ก็อาจไม่ค่อยคุ้นชิน แต่ในสมัยนี้ หากเป็นวิจัยเชิงนำไปต่อยอดเชิงพาณิชย์ โดยกรรมการถามเรื่องขนาดตลาดแน่ ๆ เลย และนี่คือที่มาของ TAM SAM SOM ที่ฟังชื่อเผิน ๆ เหมือน ส้มตำเลยเนอะ เอาหละมารู้จัก

🔥 TAM SAM SOM – สูตรลับวัดศักยภาพตลาด! กัน
เห็นชื่อแล้วเหมือนเมนูส้มตำ แต่นี่คือ หัวใจของการทำธุรกิจ ใครทำ Startup หรือขายของต้องรู้! 🚀

สรุป 8 แนวคิดเรื่อง TAM SAM SOM ที่เจ้าของธุรกิจต้องเข้าใจ

1️⃣ TAM, SAM, SOM คืออะไร

TAM (Total Addressable Market) = ตลาดที่ใหญ่ที่สุด

• ถามตัวเองว่า “ถ้าทุกคนที่เป็นลูกค้ากลุ่มเป้าหมายซื้อของเรา จะมีมูลค่ากี่บาท?”

• เช่น ถ้าขายกาแฟ TAM อาจเป็น “ตลาดกาแฟทั่วโลกมูลค่า 500,000 ล้านเหรียญ” ☕

SAM (Serviceable Available Market) = ตลาดที่เข้าถึงได้จริง

• ไม่ใช่ทุกคนใน TAM จะเป็นลูกค้าเรา เราต้องดู ว่าเราสามารถขายให้ใครได้บ้าง

• เช่น ถ้าขายกาแฟออนไลน์ SAM อาจเหลือ “คนที่สั่งกาแฟออนไลน์ในไทย” 🇹🇭

SOM (Serviceable Obtainable Market) = ตลาดที่เราจะครอบครองได้

• อันนี้คือ ความเป็นจริงที่สุด ในระยะสั้น

• เช่น ตอนนี้เปิดคาเฟ่เล็กๆ ในกรุงเทพ SOM อาจเป็น “ลูกค้าประจำในรัศมี 5 กม.”

2️⃣ เข้าไป TAM SAM SOM นำไปสู่ model ธุรกิจ

• ถ้า TAM เล็กไป → ตลาดไม่น่าสนใจ

• ถ้า SOM ใหญ่ขึ้นได้ → แปลว่าเรามีโอกาสโต 🚀

• ถ้า TAM ใหญ่แต่ SOM เล็กมาก → อาจต้องปรับโมเดลธุรกิจ

3️⃣ นักลงทุนสนใจ TAM มาก แต่ให้เงินตาม SOM!

• ถ้าไป Pitch ธุรกิจแล้วบอกว่า “ตลาดนี้หมื่นล้าน!” แต่เราเข้าถึงได้แค่ 10 ล้าน → นักลงทุนไม่ปลื้ม 😅

4️⃣ Startup ต้องโฟกัสที่ SOM ก่อน ค่อยขยายไป SAM และ TAM

• อย่าเพิ่งคิดจะครองโลก! เริ่มจากตลาดที่เล็กแต่ปิดได้แน่นอน

• Airbnb ตอนเริ่มต้นโฟกัสแค่เมืองเดียว = โตเร็วและแข็งแกร่ง

5️⃣ SOM ที่ดีต้องมีลูกค้าจริง พร้อมจ่ายเงิน!

• SOM ไม่ใช่ “คนที่อยากได้” แต่คือ “คนที่พร้อมซื้อ”

• เช่น มี 1,000 คนสนใจแอป แต่ถ้ามีแค่ 100 คนที่ยอมจ่าย = SOM = 100 คน

SOM โตขึ้นได้ = ธุรกิจมีอนาคต

• ถ้า SOM ตอนนี้เล็ก → มองว่า ทำยังไงให้ SOM โตขึ้นได้เรื่อยๆ

• ขยายพื้นที่ → ออกสินค้าใหม่ → เพิ่มช่องทางขาย

6️⃣ คนที่เข้าใจ TAM SAM SOM จะไม่เสียเวลากับตลาดที่เล็กเกินไป

• อย่าทำธุรกิจที่ “ขายดีแต่รวยยาก” 💸

• ดูให้ดีว่าตลาดมีศักยภาพมากพอสำหรับการเติบโตระยะยาว

7️⃣ สูตรสำเร็จ: เริ่มจาก SOM → ขยายเป็น SAM → โตไปสู่ TAM

• SOM = เริ่มจากลูกค้ากลุ่มแรกที่เราปิดได้

• SAM = เมื่อธุรกิจเริ่มมีแรง เราขยายไปตลาดที่ใหญ่ขึ้น

• TAM = เมื่อแข็งแกร่งแล้ว เราขยายไปสเกลระดับโลก

สรุปสั้น ๆ เคล็ดลับ
✅ เข้าใจความต่างของ TAM, SAM, SOM แล้วเลือกตลาดให้ถูก
✅ นักลงทุนดู SOM มากกว่าฝันหวานของ TAM
✅ ถ้าอยากขยายธุรกิจ ต้องโฟกัส SOM ก่อน ค่อยขยายไป SAM และ TAM

- อจ สุรัตน์

10 แนวคิด สร้างนิสัยดี ๆ ได้วันนี้

"Atomic Habits" ทำไมทุกคนถึงพูดถึงหนังสือเล่มนี้?

เห็นชื่อ James Clear = ต้องอ่านแล้ว นะ

สรุป 10 แนวคิดสำคัญที่ช่วยให้สร้างนิสัยดีๆ ได้แบบง่ายๆ

1. "You do not rise to the level of your goals. You fall to the level of your systems."

คนเราจะไม่ไปถึงเป้าหมายถ้าระบบชีวิตไม่เอื้อ เป้าหมายตั้งไว้สวยแค่ไหน แต่ถ้าชีวิตยังเต็มไปด้วยนิสัยเดิมๆ ก็เท่านั้น

เปลี่ยนชีวิต = เปลี่ยนระบบ ไม่ใช่แค่ตั้งเป้าหมาย

2. ทำไม “วินัย” ถึงไม่เวิร์กเสมอไป?

หลายคนคิดว่าเราต้อง มีวินัย แต่จริงๆ แล้ว คนที่ประสบความสำเร็จ ออกแบบสภาพแวดล้อม ให้ตัวเองไม่ต้องใช้วินัยเยอะๆ

อยากออกกำลังกาย? วางรองเท้าวิ่งให้เห็นทุกวัน อยากอ่านหนังสือ? เอามือถือไปไว้อีกห้อง

3. "Habit stacking" คือการเชื่อมนิสัยใหม่เข้ากับนิสัยเดิม

เช่น "หลังจากตื่นนอน → ฉันจะดื่มน้ำ 1 แก้ว"

"หลังจากแปรงฟัน → ฉันจะวิดพื้น 10 ที"

ใช้สิ่งที่เราทำอยู่แล้วเป็นตัวช่วยสร้างนิสัยใหม่

4. "The 2-minute rule" - เริ่มจากสิ่งที่ง่ายที่สุด

อยากเป็นนักอ่าน? เริ่มจากอ่าน 1 หน้า

อยากเป็นคนฟิต? เริ่มจากวิดพื้น 2 ที

ทำให้ง่ายจน "ขี้เกียจก็ทำได้" แล้วนิสัยจะติดตัวเอง

5. นิสัยดีๆ ควร "ชัด-ง่าย-น่าสนใจ"

ชัด: มองเห็นได้ เช่น "เอาชุดออกกำลังกายมาไว้ที่เตียง"

ง่าย: ลดแรงต้าน เช่น "เปิดแอปที่ใช้เรียนภาษาทิ้งไว้เลย"

น่าสนใจ: ทำให้สนุก เช่น "ออกกำลังกายไป ดู Netflix ไป"

6. "Identity-Based Habits" - เปลี่ยนนิสัย = เปลี่ยนตัวตน

อย่าตั้งเป้าว่า "ฉันจะวิ่ง" แต่ให้บอกตัวเองว่า "ฉันเป็นคนที่รักสุขภาพ"

คนที่มองตัวเองเป็น "นักอ่าน" อ่านหนังสือได้เรื่อยๆ โดยไม่ต้องฝืน

7. กฎ "Never miss twice"

พลาด 1 วัน = โอเค

พลาด 2 วันติด = เริ่มกลับมาเถอะ!

ชีวิตจริงไม่ต้องเป๊ะ 100% แค่รักษาความสม่ำเสมอพอ

8. นิสัยแย่ๆ ใช้หลักเดียวกันเป๊ะ!

อยากเลิกโซเชียล? เอามือถือไปไว้อีกห้อง

อยากกินขนมน้อยลง? ไม่ซื้อติดบ้าน

ถ้าอยากเลิกนิสัยไหน ให้ทำให้มัน "ยาก"

9. "The Goldilocks Rule" - ยากพอประมาณ สนุกกว่าเยอะ

ถ้าง่ายไป → เบื่อ

ถ้ายากไป → ท้อ

เลือกความท้าทายที่ "พอดี" เราจะอยากทำต่อ

10. "Success is the product of daily habits, not once-in-a-lifetime transformations."

ความสำเร็จไม่ได้มาจากการเปลี่ยนชีวิตข้ามคืน แต่มาจาก "นิสัยเล็กๆ" ที่ทำทุกวัน

.

สามอย่างที่อยากให้ได้จากโพสต์นี้:

- ปรับนิสัยสำคัญกว่าตั้งเป้าหมาย

- เริ่มจากอะไรที่ง่ายมากๆ

- ทำให้เป็นเรื่องของ "ตัวตน" ไม่ใช่แค่ "สิ่งที่ต้องทำ"

.

ปล. หนังสืออื่นๆ ที่อ่านแล้วโคตรเวิร์ก: The Power of Habit, Deep Work, So Good They Can't Ignore You.

Effectiveness vs Efficiency: the key differences

คล้าย ๆ แต่ไม่เหมือน หลาย ๆ คนที่ได้มีโอกาสในการอ่านหนังสือของ นักคิด ผู้นำ และนักกลยุทธ์ ในด้านตำราของ management ก็อาจจะผ่านตาคำว่า ประสิทธิภาพ (efficiency) และ ประสิทธิผล (effectiveness) กันมาบ้าง บางคนยังงง ๆ เอ๊ะมันคล้ายกัน บางคนก็เข้าใจ และบางคนก็นำไปใช้ในการทำงาน การทำงานหรือแม้แต่การดำเนินชีวิตให้มีเป้าหมาย กาาจะถึงเป้านั้น มีหลายปัจจัย แม้ว่าความฉลาด ความคิดสร้างสรรค์ และความขยันขันแข็งจะมีคุณค่า แต่สิ่งเหล่านี้ไม่ได้รับประกันผลลัพธ์ที่ประสบความสำเร็จเสมอไป

ข้อคิดต่อไปนี้นำเสนอแง่มุมต่างๆ ของ ประสิทธิผลและประสิทธิภาพ พร้อมคำแปลความหมายที่ลึกซึ้ง เพื่อช่วยให้คุณนำไปปรับใช้ในชีวิตและการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ประสิทธิผลต้องมาก่อน ประสิทธิภาพต้องตามมา

ปีเตอร์ ดรักเกอร์ บิดาแห่งการบริหารยุคใหม่กล่าวไว้ว่า:

"ไม่มีอะไรไร้ประโยชน์ไปกว่าการทำบางสิ่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะที่สิ่งนั้นไม่ควรถูกทำเลยตั้งแต่แรก"

นั้นจึงเป็นที่มาของการที่เราต้องทำความเข้าใจแนวคิดความแต่ต่างของ effectiveness vs efficiency

Get thing done : thing right or right thing

"get the right thing done" และ "get the thing done right" อ่านเผิน ๆ มันเหมือนกัน แต่แปลความดี ๆ มันต่างกัน

"Get the right thing done" → เน้นที่ ประสิทธิผล (Effectiveness)

• หมายถึงการทำ สิ่งที่ถูกต้อง หรือเลือกทำงานที่มีความสำคัญและสร้างผลลัพธ์ที่แท้จริง

"Get the thing done right" → เน้นที่ ประสิทธิภาพ (Efficiency)

• หมายถึงการทำ สิ่งนั้นให้ถูกต้อง หรือทำงานให้เสร็จอย่างมีคุณภาพและถูกต้องตามกระบวนการ

ทำไมประสิทธิผลจึงสำคัญในยุคเศรษฐกิจฐานความรู้

ในยุคอุตสาหกรรม ประสิทธิภาพ เป็นปัจจัยหลักของความสำเร็จ—โรงงานที่สามารถผลิตสินค้าได้มากกว่าด้วยต้นทุนที่ต่ำกว่าจะได้เปรียบ อย่างไรก็ตาม ในยุค เศรษฐกิจฐานความรู้ ความแตกต่างของแต่ละบุคคลและองค์กรขึ้นอยู่กับ ประสิทธิผลมากกว่าประสิทธิภาพ

งานวิจัย: การบริหารเวลาในงานที่ใช้ความรู้

การศึกษาจาก Harvard Business Review ในปี 2013 พบว่า พนักงานที่ทำงานเชิงความรู้ (Knowledge Workers) ใช้เวลากว่า 41% ไปกับงานที่ไม่มีมูลค่าเพิ่ม เช่น การประชุมที่ไม่จำเป็น อีเมลที่มากเกินไป และงานเอกสารที่ซ้ำซ้อน

5 มนุษย์พิษ ในที่ทำงาน [หนีปายยยย]

5 มนุษย์พิษ ในที่ทำงาน [หนีปายยยย]

ผลไม้พิษ กินแลัวตาย และในขีวิตจริงคงไม่มีเจ้าชายมาจุมพิตนะ ส่วนมนุษย์พิษ นี่ เจอแล้ว อจากตาย มากกว่า เพราะเจอแล้ว toxic มาดูกัน

1. สายจู้จี้จุกจิก (The Micromanager): หมกมุ่นกับทุกดีเทล ชอบตามติดคุณทุกฝีก้าว คอยตรวจงานทุกจุดจนคุณแทบจะหายใจไม่ออก

2. สายชอบเม้าท์ (The Gossip): รู้เรื่องของทุกคนและมีความสุขกับการกระจายข่าวลือ (บางครั้งก็เป็นเรื่องของคุณซะเอง!)

3. สายหายตัว (The Ghost): โผล่มาแบบผ่านๆ ไม่รับผิดชอบอะไร แถมบางทีดันได้รับเครดิตไปแบบงงๆ

4. สายบ้างาน (The Overachiever): ทำงานหนักเกินไปจนเครียด แบกรับทุกอย่างไว้คนเดียว แต่ลึกๆ ก็น้อยใจที่ไม่มีใครช่วย

5. สายขัดแข้งขัดขา (The Saboteur): แอบบ่อนทำลายความพยายามของคุณ เพื่อให้ตัวเองดูดีกว่า

💬 เจอคนแบบไหนกันบ้างครับ

- อจ สุรัตน์