ลองนึกตาม…
กลางหมู่บ้านห่างไกลไฟฟ้าในเคนยา เด็ก ๆ ต่อคิวรอรับวัคซีน แม่ ๆ อุ้มลูกแนบอกมาด้วยความหวัง แต่บางครั้งวัคซีนที่ตั้งใจจะฉีด…กลับใช้ไม่ได้ เพราะขาดระบบทำความเย็นระหว่างขนส่ง
จาก WHO มีคนกว่า 3,000 ล้านคนทั่วโลก เสี่ยงติดโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน เพียงเพราะสถานพยาบาลไม่มี “cold chain” ที่เชื่อถือได้
จุดเริ่มต้นก็มาจากตรงนี้ เป็นที่มาของ VacciBox ผลงานของ Norah Magero และ James Mulatya สองวิศวกรเครื่องกลชาวเคนยา ที่มองเห็นปัญหานี้จากมุมของคนในพื้นที่จริง
จากแม่คนหนึ่ง…สู่ผู้ประกอบการนวัตกรรม
Norah ไม่ได้เป็นแค่วิศวกร เธอเป็น “แม่”
Norah เพิ่งย้ายจากไนโรบีไปอยู่ชนบทหลังคลอดลูก เธอเคยชินกับการมีวัคซีนครบถ้วนในเมืองใหญ่ แต่พอมาอยู่ชนบท เธอกลับเจอความจริงว่า วัคซีนมีให้เฉพาะบางวัน ถ้าพลาด…ก็ต้องรอรอบใหม่
เธอเห็นแม่หลายคนเดินทางไกลแต่กลับบ้านมือเปล่า เพราะวัคซีนเสียจากการเก็บในกล่องน้ำแข็งที่ควบคุมอุณหภูมิไม่ได้ ปัญหานี้สำหรับเธอ ไม่ใช่เรื่องที่รอให้ใครมาแก้
VacciBox — ตู้เย็นพกพาที่คิดจากผู้ใช้จริง
VacciBox ไม่ใช่ตู้เย็นธรรมดา แต่คือระบบเก็บความเย็นขนาดพกพา ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ + แบตเตอรี่สำรอง
ขึ้นมอเตอร์ไซค์ได้
ขี่จักรยานก็ยังทำงาน
พกใส่เรือ หรือเข็นในรถเข็นก็ยังเย็นอยู่
และที่เด็ดคือ มี IoT ในตัว — วัดและส่งข้อมูลอุณหภูมิแบบเรียลไทม์กลับมาที่ทีม เพื่อให้รู้ทันทีถ้าอุณหภูมิผิดปกติ ไม่ต้องรอให้เดือนจบแล้วค่อยมารายงานเหมือนระบบกระดาษแบบเดิม
การออกแบบทั้งหมดนี้ไม่ได้มาจากห้องแล็บ แต่มาจากการคุยกับพยาบาลในพื้นที่ ลองเอาเครื่องไปให้ใช้จริง ปรับจุดที่ไม่สะดวก จนได้ตู้เย็นที่ใช้งานได้แม้ในเส้นทางขรุขระของชนบท
นวัตกรรมที่เติบโตจากการฟังเสียงคนหน้างาน
ตอนเริ่มทำ ทีม Drop Access เคยคิดจะทำตู้เย็นให้เกษตรกรโคนม แต่เมื่อโควิดมา พวกเขาเห็นว่าปัญหาใหญ่กว่าอยู่ที่สุขภาพของคน จึง pivot ทันที
ทุกฟีเจอร์ใน VacciBox ตั้งแต่ IoT, ระบบเตือน, การออกแบบให้ซ่อมง่าย — ล้วนเกิดจากฟีดแบ็กของคนใช้งานจริงในชนบท ไม่ใช่สิ่งที่ทีมคิดเองจากมุมของวิศวกรเพียงอย่างเดียว
ที่ศูนย์สุขภาพแห่งหนึ่งในชนบทเคนยา เมื่อใช้ VacciBox อัตราการฉีดวัคซีน เพิ่มขึ้นกว่า 3 เท่า เด็ก ๆ ได้รับวัคซีนครบตามกำหนด แม่ไม่ต้องเสียเวลาและค่าเดินทางซ้ำ
รางวัล Grand Prize $250,000 จาก Cisco Global Problem Solver Challenge 2022 คือสิ่งที่ทีมงานได้รับ และจะถูกนำไปสร้างโรงงานผลิตของตัวเอง เพื่อลดต้นทุนจากการจ้างผลิต และขยายการเข้าถึงไปยังประเทศเพื่อนบ้าน เช่น มาลาวี โมซัมบิก ซิมบับเว
เรื่องเล่านี้ ง่าย ๆ และไม่ซับซ้อน การแก้ปัญหา การหานวัตกรรม มาจากสิ่งที่เรียกว่า ต้องแก้ปัญหาได้เท่านั้นจริง ๆ