4 H's: 4 คุณลักษณะของ Leading team members พัฒนานวัตกรรมสำเร็จ

หลากเหตุผลที่ทำให้การทำนวัตกรรมไม่ใช่เรื่องง่าย หลักฐานจากการสำรวจงานนวัตกรรม หรือ ทีม startup ที่มีการพัฒนา product พบว่ามีนวัตกรรมเพียง 10-20 % เท่านั้น ที่ไม่ล้มหายตายจากไป ส่วนหนึ่งที่การทำนวัตกรรมออกมาแล้วล้มเหลว คือ ทีม

นวัตกรรม ไม่ใช่สิ่งที่ทำคนเดียว เพราะกระบวนการของนวัตกรรมนั้น ไม่ใช่แค่การทำวิจัย ค้นหาสิ่งใหม่ ไม่ใช่แค่การโฆษณา และไม่ใช่แค่การที่มีเงินแล้วก็ผลิตของออกมา แต่กระบวนการนวัตกรรม อาศัยกระบวนการสร้างผลิตภัณฑ์ที่ตอบโจทย์ตลาดด้วยองค์ความรู้ที่สดใหม่และนำออกสู่ให้คนใช้ได้ นั่นทำให้การทำนวัตกรรม ต้องการทีมงานที่มีหลาย skill set ที่จะทำให้สำเร็จ

4 skill set อยู่ในตัวของคนในทีม โดยเฉพาะทีมผู้ก่อตั้ง (founder) และผู้ก่อตั้งร่วม (co-founder) มีอะไรบ้างมาดูกัน

1. Hustler (Business) - นักธุรกิจ

เพราะ นวัตกรรม คือการผลิตผลงานให้คนใช้ และ ต้องการความยั่งยืน ดังนั้น องค์ประกอบของลักษณะที่สำคัญที่สุด คือ ความเก่งกาจของความเป็นผู้ประกอบการ Hustler หรือ นักธุรกิจ จะมีเป็นเรือธง นำทีมไปสู่จุดหมายได้ ผ่านจิตวิญญาณของผู้ป่วยกอบการ ซึ่งมีหน้าที่ วิเคราะห์ธุรกิจโดยรวม ดู position ของ product/service คอยติดต่อหาโอกาสทางธุรกิจ วิเคราะห์การเงินและการเติบโตของธุรกิจ นำเสนอและติดต่อธุรกิจต่างๆ หากเป็น startup ละก็ Hustler ก็มักเป็นคนที่ pitching นำบริษัทให้ก้าวหน้า ให้ได้

จากหนังสือ Hard Thing about and Things โดย Ben Horowitz นักลงทุนและนักธุรกิจที่ผ่านสังเวียนอันเอกอุจาก Silicon Valley ได้บรรยายความยากของกระบวนการทำธุรกิจไว้ว่า กระบวนการในความยากลำบาก ของการทำธุรกิจนั้น ก็เพราะมันไม่มีสูตรตายตัว และถ่ายทอดได้ยาก เราต้องเผชิญมันด้วยความกล้าหาญและมีจิตใจที่แน่วแน่ ในการพุ่งทะยานเท่านั้น ที่จะฝ่าฟันอุปสรรคต่าง ๆ ไปได้ และนั่นคือคุณสมบัติของผู้ประกอบการแบบ Hustler พึงมี

2. Hipster (Design) - นักออกแบบ

สินค้า หรือ กระบวนการที่เราประสบพบเจออยู่ทุกวัน ล้วนแล้วแต่ผ่านการออกแบบมาแล้วทั้งสิ้น และการออกแบบที่ดี ทั้งทางด้านรูปลักษณ์และประสบการณ์ จะทำให้เส้นทางในการครองหัวใจลูกค้ามีสูง

The lecture about design in healthcare by Sean Carney, Chief Design Officer from Philip.

บทบาทของนักออกแบบในปัจจุบันมีความกว้างขวางมากขึ้น ได้แก่

• UX/UI design : UX หรือ user experience เป็นการออกแบบประสบการณ์ของผู้ใช้งาน โดยเริ่มจากมีการเก็บข้อมูลการเดินทางของลูกค้า (customer journey) สิ่งที่ต้องพบเจอและสัมผัสการใช้งาน (touch point) และส่งมอบความรู้สึก ประสบการณ์ที่ดี ที่ตอบโจทย์การใช้งาน ในขณะที่ UI หรือ User Interface เป็นการออกแบบรูปลักษณ์ที่พบเจอ ความสวยงาม ความใช้งานที่ง่าย ให้แก่ลูกค้า

• Branding : การทำแบรนด์ เป็นการสร้างมุมมอง และตัวตนของผลิตภัณฑ์ และ บริษัท โดยรวมของลูกค้า (และพนักงานใน บริษัทด้วย) ให้เกิดความรู้สึกผูกพันธ์อย่างยั่งยืน ผ่านการออกแบบคำพูด ตัวอักษร โลโก้ การถ่ายทอดสิ่งต่าง ๆ ไปในแนวทางเดียวกัน โดยการทำ Branding จะเป็นไปในทิศทางความรู้สึกที่เป็นนามธรรม แต่จะติดคงอยู่อย่างยาวนาน

• Marketing : การออกแบบยังต้องทำงานร่วมกับการทำการตลาด เพื่อการสื่อสารให้เป็นในทิศทางเดียวกัน นักออกแบบที่เข้าใจและมีส่วนร่วมในการตลาดจะเป็นการส่งต่อแนวคิดของผลิตภัณฑ์อย่างไร้รอยต่อ

3. Hacker (engineer) - นักเทคโนโลยี

โลกหมุนเปลี่ยนไปตามความเร็วของเทคโนโลยี ทั้ง software และ hardware เป็นส่วนสำคัญในการหมุนโลกให้วิวัฒน์อย่างรวดเร็ว ตั้งแต่ยุค ถ่านหิน เครื่องจักรกล และ internet รวมถึงในอนาคตที่จะมีทั้ง Artificial Intelligence (AI), Robotics , และ Internet of Things (IOT) รวมถึง เทคโนโลยี อวกาศที่นำมาใช้กับมนุษย์โลก และผู้ที่ขาดไม่ได้ในการสร้างฝันผ่านผลิตภัณฑ์คือนักเทคโนโลยี

จึงไม่น่าแปลกใจสำหรับที่เมื่อเรามองกวาดตาไปรอบ ๆ จะพบว่า หลาย ๆ บริษัท จะมีทีมของนักเทคโนโลยีที่เก่งกาจ ที่เหมือนสะพานสร้างฝันให้เป็นจริงได้ และหลายๆ บริษัท นักเทคโนโลยีก็เป็น CEO เสียเอง

4. Hound (Researcher) - นักวิจัย

เมื่อทรัพสินทางปัญญา และ ข้อมูล มีค่าดังทองคำ การทำธุรกิจด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีพื้นฐานจากงานวิจัย สามารถสร้างความเฉพาะตัวและเพิ่มความสามารถในการแข่งขันได้

ในโลกที่เต็มไปด้วยความโหยหาความสำเร็จและการแข่งขันที่มีม้าแข่งหน้าใหม่และหน้าเก่ามาวิ่งบนลู่วิ่งเดียวกัน ม้าที่มี secret source และพลังวิเศษเท่านั้น ที่จะยืนหยัดได้ อย่างไรก็ตาม แม้ว่า การวิจัยก็มีความสำคัญ โดยเฉพาะในการสร้างความแตกต่าง แต่การเริ่มต้นพัฒนาผลิตภัณฑ์ ด้วยทีมงานวิจัยเป็นหลัก กลับทำให้ผลิตภัณฑ์นั้นขึ้นหิ้งและออกสู่ตลาดไม่ได้ นี่จึงเป็นหนทางที่มหาวิทยาลัยในประเทศชั้นนำ ที่อุดมไปด้วย นักวิทยาศาสตร์ และ นักวิจัย ได้ปรับท่าทีและนโยบายที่พัฒนาทั้งวิจัย การตลาดและการทำธุรกิจควบคู่กันไป

การทำงานแบบ Cross-functional team คือการเติบโตและประสบความสำเร็จของธุรกิจยุคใหม่ ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วและคาดการณ์ได้ยาก

แม้ว่า การบรรยายลักษณะ หรือ archetype ที่กล่าวมาแล้ว จะเป็นลักษณะของคนที่จะเป็นส่วนผสมที่ลงตัวของ founder และ co-founder ก็ตาม แต่การทำงานในสถานการณ์ที่ท้าทายในปัจจุบัน โดยเฉพาะ การทำนวัตกรรม ต้องการความคิดและความสามารถที่หลากหลาย

การทำงานยุคใหม่และอนาคต ต้องการการทำงานที่เป็น cross-functional team หรือ การทำงานที่แต่ละคนทำงานข้ามสาย นอกจากนี้ การมีองค์ความรู้ข้ามสาย ก็มีความสำคัญเช่นกันเพื่อเพิ่มความต่อเนื่องและ optimize การพัฒนาผลิตภัณฑ์

หลักการทำงาน แบบ cross-functional team ระยะแรก ๆ มาจากการพัฒนาการทำงานแบบ scrum หรือ agile โดยที่ทุก ๆ คนในทีม จะเข้ามา นำเสนอและแก้ปัญหา เพื่อให้เกิดความหลากหลายของมุมมอง และ ทดลองทางแก้ปัญหาได้อย่างรวดเร็ว

จะเห็นได้ว่า ลักษณะการทำงาน องค์ประกอบของทีมในการทำงานยุคใหม่ มีความแตกต่างจากการทำงานในยุคเก่าพอสมควร และการปรับตัวนี้ มันก็เป็นไปเพื่อการต่อสู้แข่งขันและความเร็วของการเปลี่ยนแปลงของโลกนี้ นั่นเอง

Science Startup: Getting Science out of the Lab

การค้นอะไรใหม่ทางวิทยาศาสตร์ เป็นสิ่งที่น่าตื่นเต้น แต่การนำสิ่งที่ค้นพบออกมาใช้จริงได้แก่สังคม เป็นเรื่องที่น่า challenge และวิธีการของมันก็แทบจะแตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับการปิ้งแว้บไอเดียออกมาแล้วก็ปั้นออกมาเป็นงานวิจัยที่ตีพิมพ์ลงในวารสารที่มี Impact Factor สูงลิบลิ่ว 

การจะ spinning out science ออกจากการทำงานด้านวิชาการไม่ใช่เรื่องใหม่ หน่วยงานที่ถูกตั้งขึ้นอย่าง Technology Transfer Officers (TTOs) มีอยู่ในทุกมหาวิทยาลัย เพื่อเป้าหมายในการนำงานวิจัยที่วางอยู่บนหิ้งมาใช้งานจริงในตลาดจริงๆ และจุดมุ่งหมายของ TTOs เป็นอีกหนึ่งฟันเฟืองที่จะคอยสร้างรายได้ให้กับมหาวิทยาลัยอีกทางนึง 

แต่ การที่จะนำการค้นพบ การวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ที่มีการทดลองในสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวดเพื่อขจัดปัจจัยที่เรียกว่า confounding factors แล้วนำมาใช้ในโลกแห่งความเป็นจริง กลับมีเปอร์เซ็นต์ในการประสบความสำเร็จต่ำเสียน่าตกใจ จนหลายๆ คนนิยามการกระโดดจากงานวิจัยไปสู่การใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์ว่าเป็น “Valley of Dealth” หรือหุบเขาแห่งความตายที่จะกระโดดข้ามไปที ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย

ประเด็นสำคัญของการล้มเหลวในการ Transfer research to market หลัก ๆ คือ โจทย์วิจัยทำในสิ่งที่ไม่แก้ปัญหาของตลาด ถ้าไม่นับการทดลองผลิตยาที่เป็นการค้นพบในการแก้ปัญหาในการรักษาโรคอย่างตรงไปตรงมาแล้ว การทดลองวิจัยอื่น ๆ แทบจะไม่ประสบความสำเร็จเอาเสียเลย  หรืออาจเรียกได้ว่า “สร้างของดี แต่อาจจะไม่มีคนซื้อ” นั่นคือประเด็นอยู่ที่ market validation และ market size และสิ่งนี้แทบจะเรียกได้ว่า ต้องอาศัยทักษะและความรู้ของการเป็นผู้ประกอบการนอกเหนือจากการเป็นนักวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่มุ่งเน้นที่การทดสอบสมมุติฐานและทักษะการวิพากษ์และเขียนงาน paper ลงตีพิมพ์

เมื่อโลกเปลี่ยนไป และหมุนไวกว่าเดิม การสร้างนักวิทยาศาสตร์ และ นักวิจัย ที่มีวิธีคิดที่แตกต่างและใช้วิธีการแก้ปัญหาแบบ เริ่มด้วยปัญหามาก่อน (problem-led) แล้วใช้วิธี approche ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์แบบ startup จึงเป็นจุดเปลี่ยน ไม่สิ เป็นจุดรอด ของนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัย ที่ต้องมีเป้าเป็นการตอบโจทย์ตลาดและสังคม หรือเราเรียกนักวิจัยและนักวิทยาศาสตร์กลุ่มนี้ว่า “Science Startup” 

Life of Science Startup

วิถีของ Science Startup ที่เริ่มจาก founder การสร้างทีม ค้นหาปัญหาที่ต้องการแก้ และสร้าง product ต้นแบบ และ test ตลาดเพื่อให้ product market fit มากที่สุด

ยกตัวอย่าง London-based Deep Science Venture (DSV) ที่เป็น venture-focused science institute ที่มองหาทางแก้ปัญหาในเรื่อง Alzheimer’s disease, antimicrobial resistance มาก่อน จากนั้น ขบวนการระดมผู้เชี่ยวชาญทางวิทยาศาสตร์ ที่มีความเข้าใจในการประกอบธุรกิจและการบ่มเพาะแบบ startup จึงเริ่มขึ้น เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว และเขาก็นำทีมเข้า accelerator programme โดยที่ให้ทีมนำเสนอ ideas ในการแก้ปัญหาที่หลากหลาย แล้ว seed เงินทุนลงไปเพื่อพัฒนา prototype ผ่านการทดลองวิจัย จนออกมาเป็น Living neural implants, efficient bioprocessing และ one-day antibody design

AntiVerse: One day anti-body design

Faster Antibody Drug Discovery with AI

Antiverse is building a world-first computational antibody drug discovery platform to predict antibody-antigen binding and provide antibody drug candidates.

http://www.antiverse.io

ในการแข่งขัน Helsinki Challenge เป็นการเข่งขันที่เป็น science-based competition และ accelerator ที่รวบรวมนักวิทยาศาสตร์ นักวิจัย นักพัฒนา ที่มีแนวคิดแบบ science startup เพื่อเฟ้นหากลุ่มผู้ประกอบการนักคิดค้น เป้าหมายในการช่วย UN Sustainable Development 

Mikael Sokero นักวิจัยและเจ้าของโครงการ Demos Helsinki ได้บอกว่า แนวทางการ approach แบบนี้ไม่เป็นเพียงการนำงานวิจัยและวิทยาศาสตร์มาถ่ายทอดสู่เชิงพาณิชย์เท่านั้น แต่มันเป็นการเปิดแนวทางการทำงานของนักวิจัยและนักวิทยาศาสตร์ ให้มาแก้ปัญหาของโลกให้เร็วขึ้น กว้างขวางขึ้น และ เปลี่ยนจากผู้สังเกตการเป็นไปของโลก มาเป็นผู้ลงมือและเกี่ยวเนื่องกับการใช้ผลิตผลแห่งงานวิจัยที่แก้ปัญหาตรงประเด็นและแท้จริงได้มากขึ้น 

Dave Messina ที่จบการศึกษาจากโปรแกรม Genomics และเริ่มจากที่เข้ามาเป็นนักวิทยาศาสตร์ด้านยีน แต่เพียงเริ่มไปได้ไม่นาน Messina ก็พบว่า การที่เป็นนักวิทยาศาสตร์ด้านยีนที่แสนสมาร์ทและตีพิมพ์ผลงานทางวิชาการ รวมถึงอยู่ในวงการวิชาการนั้นมันไม่ได้เป็นไปตามฝันเขานัก จนในที่สุดเขาก็ได้ออกมาทำ PhD  ด้าน computational biology ที่พัฒนา software ที่ทำการวิเคราะห์ยีน และก่อตั้งบริษัทชื่อ Cofactor Genomics โดยได้รับเงินลงทุนและการเริ่งการเติบโตโดย Y Combinator (https://cofactorgenomics.com)

เดี๋ยวนี้ในมหาวิทยาลัยที่มีการผลิตแพทย์ ก็ได้เริ่มมีการมุ่งเน้นด้านนวัตกรรมและการผลิตบุคลากรทางการแพทย์ร่วมถึงอาจารย์มหาวิทยาลัยให้มีความเป็นนวัตกรมากยิ่งขึ้น 

ตัวอย่างจาก StartX ที่มีส่วนทางการแพทย์ StartX Med (https://startx.com/med) ในการบ่มเพาะและขยายผลให้เกิดนวัตกรรมทางการแพทย์ที่ใช้ประโยชน์ได้จริงมากมาย รวมถึงการดึงผู้ประกอบการมาอยู่ในโครงการ accelerator ของมหาวิทยาลัยและก่อกำเนิด ecosystem ในมหาวิทยาลัย Standford ขึ้น โดยที่มีการพัฒนาให้เป็น problem-led organization และเชื่อมโยง ผู้เชี่ยวชาญ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่าง ๆ ผู้ประกอบการทั้งภาครัฐและเอกชน มาร่วมแก้ปัญหาและนำออกสู่ตลาดเพื่อขยายผลงานออกสู่เชิงพาณิชย์ให้มากที่สุด 

จริง ๆ แล้ว การทำงานวิจัยเชิงวิทยาศาสตร์ค้นหาและทดสอบสิ่งที่เป็นพื้นฐานของธรรมชาติและมนุษย์ ก็มีความสำคัญมาก แต่หากจะขยายขอบเขตออกมาสู่สังคมแบบใช้นวัตกรรมได้จริงและฉับไว คงต้องคิดแบบ science startup เพื่อจะได้ไม่ออกแรงกระโดดมากเท่าไหร่ ก็ตก Valley of Dealth อยู่ร่ำไป

Reference

1. https://www.forbes.com/sites/gemmamilne/2018/08/08/want-to-start-a-science-startup-find-a-problem-not-a-discovery/#30646b962b15

2. https://www.ycombinator.com/library/3y-how-scientists-can-thrive-in-the-startup-world

3. https://www.hottopics.ht/16111/top-science-startups-supercharge-science-tech-industry/

4. https://cofactorgenomics.com

จะสร้าง Startup Ecosystem ในเมืองของคุณได้อย่างไร?

การเป็น Startup ที่แสนโดดเดี่ยว และไม่มีระบบที่นิเวศน์ที่ดีเพียงพอหล่อเลี้ยง นอกจากจะเหี่ยวเฉาแล้ว โอกาสที่จะเติบโตอย่างยั่งยืนมันก็ไม่ง่ายนัก และนี่เป็นสาเหตุที่ทำให้ Startup Ecosystem สำคัญยิ่งนัก

การที่จะสร้างเมืองของเราให้มี Ecosystem ของ Startup ที่ดี มีขั้นมีตอนที่น่าสนใจ 

Adeo Ressi ผู้ประกอบการ startup และนักเขียน Forbs ได้เขียนขั้นตอน “Five steps to build a Startup Ecosystem in your city” ให้เป็นแนวทาง 

แต่ก่อนอื่น มาดูกันก่อนว่า เหตุที่ทำให้การทำ startup มันเหลวเป๋ว เสียตังค์กันไป (ทั้งตังค์ของ founder เอง และตังค์ของรัฐบาลผ่านการสนับสนุนต่าง ๆ ด้วย) คืออะไร 

ทั้งที่มีความพยายามของแหล่งทุนรัฐบาลที่ทั้ง นั่งยัน ตอนยัน เข็ญการทำ startup ผ่านนโยบาย โปรแกรมต่าง ๆ แต่ว่า ลักษณะของการให้ทุนต่าง ๆ ที่ seed เข้ามานั้นยังเป็นลักษณะ Top down เป็นหลักใหญ่ กล่าวคือ มี grant funding มา แล้วก็ให้แต่ละทีมเข้ามา pitch ดู แต่ปรากฎว่า คณะกรรมการ ไม่สามารถล่วงรู้ได้ว่า ทีมนั้น มีการทำ product market fit จริง ๆ หรือเปล่า และ ผ่านการ valudate customer แค่ไหน จึงทำให้ startup นั้นโผล่ ๆ มาแล้วก็หายไป และอีกส่วนหนึ่งคือ Ecosystem ที่ถูกสร้างขึ้น ไม่แข็งแรงพอที่จะ support นั่นเอง 

มาดู 5 ข้อที่ Adeo Ressi แนะนำกัน 

1. Start with a Collaborative Mentality หรือการสร้างความสัมพันธ์

ก่อนอื่น ต้องทราบก่อนว่า startup ต้องเลิกคิดว่า ไอเดียของฉันออกไป เดี๋ยวมีคนมาลอกนะเฟ้ย และเลิกคิดถึงการแข่งขันคือการแบ่ง pie ก้อนเดียว แต่จริง ๆ แล้วมันคือการขยายตลาดที่เติบโตไปด้วยกัน หรือว่า make the pie bigger for all. ดังนั้น การมีปัจจัยเกื้อหนุนอย่างจริงจัง ได้แก่ 

A.ต้องไม่โตไปในแบบที่มีคนคุ้มประตู gate keeper ในแนวดิ่ง

B. ต้องประกอบไปด้วย คนที่เชี่ยวชาญจากหลากหลายแขนง หลายกลุ่ม

C. มี startup mentor ที่จะช่วยผู้ประกอบการหลากหลายโปรแกรม

D. แชร์ idea กัน

จำไว้ 

“Remember: the definition of an ecosystem is "a group of interconnected elements, formed by the interaction of a community of organisms with their environments." Startup ecosystems that operate with a "me-first" mentality die, and they die quickly”

2. เขียนแผนที่ของตลาดพื้นที่ Map the local market 

เราต้อง list startup, event, ecosystem, networking event, professional network, accelerators and incubators, educational institutions, government organizations, and more 

การทำ สามารถทำผ่าน Startup Ecosystem Canvas

3. ร่วมพบปะเครือข่าย Gather the network

ขั้นตอนนี้สำคัญ เพราะเป็นการเปิดโอกาสให้รู้จัก แลกเปลี่ยน idea อาจเป็นงาน Boot Camp, Startup Founder 101, Meet up ก็ได้ เป้าหมายคือ มีการพบปะในบรรยากาศที่ low pressure , open environment และสร้าง connection และมีแรงบันดาลใจ

>> https://www.meetup.com

4. ทำงานร่วมกับรัฐบาลของคุณ Work with your government

แม้ว่า การพัฒนา startup เป็นเรื่องที่คุณจะต้องลอง test market และสร้างทีมของคุณ ผ่านกระบวนการซ้ำแล้วซ้ำเล่า แต่ รัฐบาล สามารถเข้ามาช่วย เมื่อ ระบบนิเวศน์ ได้เริ่มมีการ seed แล้ว และเริ่มก่อตัวที่เข้มแข็งขึ้น การทำความรู้จัก หอการค้า การเชิญรัฐบาลเข้าร่วม และการขยายเครือข่ายในระดับที่สูงกว่า 

5. มีความซื่อตรงต่อสิ่งที่เกิดขึ้น Stay honest

จงมีความซื่อตรง การสร้าง startup กล้าพูด กล่าวตรงไปตรงมา วัดผลกันด้วย metrics และ กรณีที่ผลลัพย์มันยังไม่ได้เรื่องละก็ ต้องวิจารณ์อย่างตรงไปตรงมา ถึงเหตุที่ทำให้แย่ ในการวิจารณ์และแนะนำ ต้องใช้กฎ “No 3’s allow” กล่าวคือหากมี คะแนน 1-5 ละก็ ไม่มีคำว่าพอใช้ มีแต่ ดี กับ ไม่ดี เพื่อความชัดเจน

Reference: https://www.forbes.com/sites/adeoressi/2017/02/16/five-steps-to-build-a-startup-ecosystem-in-your-city/#435e3be552aa